Ngay cả trước khi blockchain Aptos ra mắt mainnet vào ngày 17/10/2022, nó đã là dự án nổi bật trong không gian tiền điện tử. Việc được quảng bá rộng rãi trên các phương tiện truyền thông xã hội cùng các cuộc thảo luận sôi nổi với những lời hứa về việc trở thành “blockchain Layer-1 an toàn nhất, có khả năng mở rộng cao nhất”, đã khiến Twitter chính thức của nó thu hút hơn 330.000 người theo dõi. Mức độ tương tác trên mạng xã hội đạt đỉnh với hàng triệu lượt tương tác từ hàng trăm bài viết về “Kẻ huỷ diệt Solana” tiềm năng.

Sự ra mắt của blockchain Aptos không thực sự suôn sẻ, khi phải đối mặt với các vấn đề như có TPS thấp hơn 7 (so với Bitcoin) thay vì 160.000 như đã hứa, cùng với nền kinh tế token (tokenomics) không rõ ràng.

Mặc dù vậy, các sàn giao dịch tập trung hàng đầu bao gồm Binance, OKX, Huobi và MEXC đã cam kết hỗ trợ và chia sẻ kế hoạch niêm yết token gốc của nó (APT).

Aptos đang nỗ lực khắc phục các sự cố khi ra mắt, hãy cùng Tạp Chí Bitcoin tìm hiểu xem Aptos là gì và tại sao nó lại là con cưng của các quỹ đầu tư mạo hiểm (VC).

Aptos là gì?

Aptos tuyên bố cung cấp “cơ sở hạ tầng Web3 an toàn, có thể mở rộng và có thể nâng cấp”. Đây là ứng cử viên nặng ký trong cuộc đua giữa các blockchain Layer-1 để đạt được mục tiêu trở thành blockchain ‘hoàn hảo’ duy nhất.

Blockchain hoàn hảo là nền tảng duy trì khả năng phi tập trung, cung cấp bảo mật hàng đầu, có khả năng mở rộng thông qua sự ổn định, giao dịch tốc độ cực nhanh và phí thấp. Đây còn được gọi là ba điểm ưu việt của blockchain và hầu hết các dự án chỉ đạt được hai trong số các ưu điểm trên. Các blockchain hiện tại đang liên tục cố gắng khắc phục điều này và Aptos đang nỗ lực nhằm tạo ra một blockchain hoàn hảo.

Aptos không chỉ gây ấn tượng vì công nghệ mà nó hứa hẹn mang lại, mà còn vì đội ngũ phát triển chuyên nghiệp.

Ai sáng lập Aptos?

Aptos được thành lập bởi đội ngũ các cựu nhân viên của Meta (trước đây là Facebook), dẫn đầu là Mo Shaikh với tư cách Giám đốc điều hành và Avery Ching đảm nhiệm vị trí CTO. Trước khi dự án nổi tiếng, Shaikh và Ching đã nghĩ đến việc cung cấp blockchain phục vụ cho cộng đồng tiền điện tử, tập trung vào trải nghiệm người dùng.

Để làm được điều này, Aptos đang cố gắng tối ưu hóa các giải pháp hiện có và giới thiệu các giải pháp mang tính cách mạng. Kết quả cuối cùng mà dự án hướng đến là một mạng lưới blockchain có thể mở rộng, phi tập trung, bảo mật chuyên sâu, với phí giao dịch siêu rẻ mà không có thời gian chết.

Bắt đầu từ 2018, nhóm phát triển Aptos đã dành hơn 3 năm để trau dồi codebase của họ và xây dựng các cơ sở bổ sung để đảm bảo việc ra mắt thành công và trở thành blockchain cấp doanh nghiệp có tiềm năng phát triển. Nhóm đã huy động được 350 triệu USD từ một loạt các chiến dịch đầu tư do Andreessen Horowitz và FTX Ventures dẫn đầu.

Mối liên hệ với Meta đã thu hút được rất nhiều sự chú ý đối với Aptos, nhưng nó không phải là loại tiền điện tử đầu tiên có kết nối trực tiếp với mạng xã hội phổ biến. Trước đó, Diem cũng đã tạo nên nhiều làn sóng tranh cãi trong không gian. Vậy mối quan hệ giữa hai dự án này là gì?

Aptos: Người kế vị của Diem?

Nếu không vướng vào lùm xùm do những quy định tài chính khó khăn, Mark Zuckerberg và nhóm của mình sẽ đi rất xa với một dự án mà anh hy vọng sẽ “giúp tất cả mọi người tiếp cận dịch vụ ngân hàng”. Meta (trước đây là Facebook) đã giới thiệu Diem (trước đây được gọi là Libra) như một hệ thống thanh toán phi tập trung kết nối toàn cầu thông qua một cơ sở hạ tầng tài chính thống nhất và “không cần cấp phép”. CTO của Aptos, Avery Ching và Mo Shaikh, cũng là những thành viên tham gia vào dự án của Facebook vào thời điểm đó.

Dự án của Zuckerberg đã vướng phải các quy tắc tài chính nghiêm ngặt mặc cho có quan hệ đối tác rộng rãi với một số tên tuổi lớn nhất trong lĩnh vực fintech. Cộng đồng tiền điện tử đã bị Diem áp đảo do một số khuyết điểm như tốc độ chậm, sự tập trung hóa và thực tế Diem chỉ đơn giản là một stablecoin được hỗ trợ bởi tiền fiat và trái phiếu.

Diem đã tạo ra “địa chấn” trong suốt năm 2019 đến quý đầu tiên của năm 2022, nhưng blockchain Aptos đã được phát triển trước đó. Trái ngược với Diem, Aptos đang nhắm mục tiêu trở thành một blockchain hợp đồng thông minh được hỗ trợ bởi tiền điện tử (APT), và chịu sự tác động của thị trường.

Điểm tương đồng trong đội ngũ phát triển là điểm chung duy nhất giữa Diem và Aptos. Shaikh, Ching và các cựu nhân viên Meta khác tham gia Aptos đều hy vọng sử dụng kinh nghiệm của họ để thúc đẩy sự phát triển của một nền tảng giá rẻ, có thể mở rộng, mang đến hỗ trợ cho các ứng dụng phi tập trung thông qua công nghệ hợp đồng thông minh.

Aptos Blockchain hoạt động như thế nào?

Aptos blockchain sử dụng ngôn ngữ lập trình linh hoạt (Move), công nghệ sharding và sửa đổi dữ liệu, cơ chế đồng thuận và máy trạng thái (state machine) để đạt được một hệ thống có thể mở rộng, nhanh chóng và an toàn.

Ngôn ngữ lập trình Move được phát triển đặc biệt bởi đội ngũ Diem và được các nhà phát triển Aptos sử dụng cho blockchain Aptos. Move là ngôn ngữ lập trình tiên tiến được cải tiến từ Rust, có khả năng đặc biệt trong việc phát triển giao thức và thuật toán. Cũng giống như Solidity của blockchain Ethereum, phần cốt lõi của Aptos được thiết kế bằng cách sử dụng các giao thức lấy cảm hứng từ Move.

Máy trạng thái của Aptos là Máy ảo Move (MVM), tương tự như EVM của Ethereum (Máy ảo Ethereum). MVM chuyển đổi mô-đun Move thành bytecode có thể được hiểu bởi blockchain Aptos. Các mô-đun Move này hoạt động giống như các hợp đồng thông minh Ethereum. Mô-đun Move là các đoạn code chứa hướng dẫn cho blockchain Aptos. Các mô-đun biến blockchain Aptos thành một máy bán hàng tự động với khả năng xử lý các giao dịch tự do. Điều này chỉ có thể thực hiện được nếu chủ sở hữu khóa cá nhân yêu cầu cấp phép.

Trình duyệt blockchain của Aptos

Người dùng có thể khám phá các giao dịch blockchain và phân tích chuỗi (chain) của Aptos với Aptoscan hoặc Apscan. Tương tự như BscScan, họ sẽ có thể theo dõi các hoạt động trên Aptos thông qua việc kiểm tra các giao dịch, hoạt động của trình xác thực và thông tin tài khoản. Mọi người cũng sẽ có thể xem tổng lượng APT tham gia staking và nguồn cung hiện tại, cũng như phí gas và FDV.

Cách Aptos xử lý dữ liệu khối (block data)

Ngoài các giao thức và tính linh hoạt vốn có của Move, Aptos xử lý dữ liệu khối bằng cách tiếp cận theo hướng tốc độ, sử dụng các bộ ghi bộ nhớ làm bộ nhớ đệm để khối (block) tiếp theo được thực thi. Điều này được cho là sẽ giúp hệ thống hoạt động nhanh hơn, thông qua cơ chế xử lý dữ liệu đồng thời và theo đợt. Blockchain Aptos xử lý phát sóng giao dịch, sắp xếp dữ liệu khối và lưu trữ dữ liệu cùng một lúc. Các quy trình này hoạt động song song và tiết kiệm rất nhiều thời gian cho hệ thống. Việc xử lý đồng thời dữ liệu song song làm cho blockchain Aptos vận hành nhanh hơn ít nhất 16 lần so với các blockchain sử dụng công nghệ tương tự.

Ngoài ra, các giao dịch được xử lý theo lô. Để làm được điều này, blockchain Aptos đóng gói một loạt các giao dịch theo từng giai đoạn và xử lý từng giai đoạn này cùng một lúc. Các giao dịch không đáp ứng các ngưỡng nhất định (như phí không đủ) sẽ nhanh chóng bị loại bỏ khỏi hàng đợi để đảm bảo rằng các giao dịch đủ điều kiện được thực hiện nhanh hơn.

Aptos là PoW hay PoS?

Blockchain Aptos hoạt động dựa trên thuật toán đồng thuận Proof-of-Stake (PoS). Thuật toán PoS thường được ưa thích như một hệ thống đồng thuận hỗ trợ khả năng mở rộng. Giống như các blockchains PoS khác, trình xác thực trên mạng lưới Aptos xác minh tính toàn vẹn của các khối dữ liệu được thêm vào blockchain, đảm bảo rằng các khối dữ liệu độc hại được sàng lọc ra khỏi chuỗi để giữ an toàn cho mạng lưới. Việc vận hành một node xác thực trên Aptos tương tự như các mạng lưới blockchain khác, khi yêu cầu người dùng staking một lượng token Aptos nhất định.

Nhưng dự án đã thay đổi mô hình này theo một cách đặc biệt. Các node Aptos có hai loại; Full node và Light node. Cả hai node đều tham gia vào quá trình xác thực khối dữ liệu và góp phần giữ cho chuỗi ổn định, tuy nhiên chúng đóng một số vai trò khác nhau.

Nguồn: Aptos White Paper

Full node yêu cầu thực hiện các tác vụ tính toán tương đối chuyên sâu hơn, trong khi đó Light node đóng vai trò bảo trì, giữ cho hệ thống luôn trong tình trạng được kiểm tra và do đó thực hiện các tác vụ nhẹ hơn.

Full node xác thực toàn bộ giao dịch mạng lưới và cũng xác minh trạng thái của mạng. Chúng có khả năng cắt ngắn dữ liệu của mạng lưới hoặc khối dữ liệu. Điều này giữ cho kích thước khối trong giới hạn có thể mở rộng. Các blockchains trở nên ‘quá dài’ khi nhiều khối được thêm vào, và đây là nguyên nhân chính dẫn đến khả năng mở rộng kém trong nhiều blockchain. Aptos giải quyết vấn đề này thông qua công nghệ sharding dữ liệu này.

Điều quan trọng cần lưu ý là dữ liệu bị cắt ngắn không bị mất đi và có thể được đồng bộ hóa với phần còn lại của blockchain khi cần.

Giao dịch hàng loạt (theo lô), thực hiện song song, cơ chế đồng thuận nhanh và trình xác thực sharding tạo nên chức năng nổi bật của blockchain Aptos. Nhưng mạng lưới còn có một số tính năng độc đáo khác khiến nó trở nên khác biệt hơn.

Hệ sinh thái Aptos

Mặc dù hệ sinh thái Aptos vẫn đang trong giai đoạn đầu, nhưng nó đã thu hút được sự chú ý từ nhiều dự án, đặt nền móng cho tương lai.

Nguồn: Coin98

Các tính năng độc đáo của Aptos

Dưới đây là một số tính năng ưu việt của blockchain Aptos. Một số tính năng này hoạt động cùng với các giao thức cốt lõi trong khi số khác là các tính năng bổ sung trên blockchain, giúp mang lại trải nghiệm người dùng tốt hơn và an toàn hơn.

Chuyển đổi tài khoản riêng tư

Aptos có thể tạo và sử dụng nhiều tài khoản, được kiểm soát bởi một tài khoản duy nhất. Các ví không thể liên kết với tài khoản người kiểm soát và chủ sở hữu có thể sử dụng các tài khoản này mà không cần có một điểm kiểm soát duy nhất.

Move Prover

Hợp đồng thông minh là tập hợp chức năng tính toán cấp cao và dễ bị khai thác các lỗ hổng bảo mật. Ngoài ra, chúng có thể dễ dàng bị rối loạn chức năng. Nhiều vụ khai thác hợp đồng thông minh gần đây trong không gian tiền điện tử là minh chứng về tầm quan trọng của hệ thống kiểm toán hiệu quả.

Các khối Aptos đi kèm với một hệ thống kiểm toán tích hợp đặc biệt. Move Prover kiểm tra hoạt động của các mô-đun được triển khai trên blockchain Aptos và xác minh tính xác thực của chúng, chứng minh tính bảo mật và tính khả thi của mô-đun, đồng thời xác nhận xem các mô-đun này có thực sự hoạt động như mong đợi hay không.

Ủy quyền khóa cá nhân

Nếu người dùng, vì bất kỳ lý do gì, muốn tạm thời giao quyền kiểm soát ví của mình cho bên thứ ba, blockchain Aptos có thể giúp họ thực hiện điều này. Chức năng ủy quyền khóa cá nhân cho phép chủ sở hữu ủy quyền ví của họ cho một bên thứ ba. Người được ủy quyền sẽ có thể kiểm soát ví, mặc dù quyền kiểm soát này có thể được chủ sở hữu thu hồi lại theo ý muốn.

Aptos, Ethereum và Solana

Aptos tham gia vào danh sách các blockchains Layer-1 nổi bật trên thị trường, bao gồm Ethereum, blockchain phát triển tích cực nhất, và Solana, được quảng cáo là một trong những blockchain nhanh nhất. Vậy làm cách nào để Aptos chống lại những “gã khổng lồ” này?

Aptos và Sui của Mysten Labs

Đối thủ cạnh tranh lớn nhất của Aptos là blockchain Sui của Mysten Labs. Cũng giống như Aptos, Sui là dự án blockchain Layer-1 cao cấp, đang được phát triển bởi những nhà sáng lập Meta cũ bằng cách sử dụng ngôn ngữ lập trình Move. Mỗi dự án này cũng đã huy động được hơn 300 triệu USD để theo đuổi mục tiêu của họ về một blockchain phí thấp, có thể mở rộng và an toàn.

Nền kinh tế token của APT (Tokenomics)

Aptos Coin (APT) là hiện thân của blockchain Aptos và hệ sinh thái. Nó hoạt động như token tiện ích và quản trị.

Là token tiện ích của mạng lưới Aptos, dự án kỳ vọng sẽ tích hợp APT vào hệ thống và thúc đẩy nhiều tiện ích hơn. Aptos cũng sẽ đóng vai trò là phí gas cho blockchain Aptos, nơi phí giao dịch sẽ được tính bằng APT (tương tự phí gas bằng ETH trên Ethereum).

APT cũng sẽ được sử dụng để khuyến khích sự đóng góp của cộng đồng và các dịch vụ bảo mật của trình xác nhận trên mạng lưới. Holder hiện tại tham gia staking tài sản của họ với tư cách là trình xác thực và sẽ được thưởng APT để bảo vệ mạng lưới Aptos. Số tiền thưởng sẽ tương đương với số lượng token được khoá bởi holder.

APT cũng là token quản trị của blockchain Aptos. Holder Aptos có thể bỏ phiếu cho các đề xuất cải tiến và cũng có thể gửi đề xuất của họ để cộng đồng cân nhắc. Nền tảng quản trị phi tập trung ​​sẽ trao quyền cho người dùng blockchain Aptos.

Dữ liệu tokenomics của APT cho thấy rằng, 1 tỷ APT (1.000.000.000) đã được đúc khi ra mắt. Nguồn cung này sẽ được phân phối cho các nhà đầu tư, thành viên cộng đồng và đội ngũ phát triển dự án. Tổng nguồn cung dự kiến ​​sẽ tăng lên hơn 1,5 tỷ token trong 10 năm tới.

Nguồn: CoinGecko Aptos (APT) Tokenomics

13% số token được đúc ban đầu sẽ được phân phối cho các nhà đầu tư trong vòng hạt giống và cấp vốn, trong khi 51% trong số 1 tỷ token sẽ được dành cho cộng đồng Aptos. Số lượng token này sẽ được Aptos Foundation nắm giữ (cũng đã nhận được 16% nguồn cung) và sẽ được sử dụng cho các khoản tài trợ, khuyến khích phát triển cộng đồng, đồng thời cũng được sử dụng để cấp vốn cho các sáng kiến ​​tăng trưởng.

Nhóm phát triển nòng cốt sẽ nhận được 19% nguồn cung, được “giải ngân” dần dần trong khoảng thời gian 1 năm.

Nguồn: CoinGecko Aptos (APT) Tokenomics

Tranh cãi về nền kinh tế token của APT

Trước khi ra mắt, không có tin tức nào về nền kinh tế token của APT. Việc thiếu thông tin đã khiến công đồng hoài nghi, và điều này buộc đội ngũ phát triển phải tiết lộ nền kinh tế token của họ.

Thật không may, cộng đồng đã không hài lòng khi 49% nguồn cung token được phân bổ cho các nhà đầu tư, những người đóng góp cốt lõi và quỹ nền tảng.

Các ví hỗ trợ Aptos

Rất nhiều ví đã tiến hành hỗ trợ cho các nhà đầu tư Aptos. Dưới đây là một số ví mà người dùng có thể tham khảo.

Pontem Wallet

Pontem đang xây dựng sàn giao dịch phi tập trung đầu tiên trên blockchain và ví Aptos để lưu trữ tài sản an toàn. Hoán đổi thanh khoản của mạng lưới Pontem cũng sẽ được tích hợp vào ứng dụng ví.

Ứng dụng Petra

Ví Petra vẫn đang trong quá trình phát triển và các chức năng cốt lõi vẫn chưa được xác minh. Tuy nhiên, chế độ demo đã được triển khai cho những người thử nghiệm sớm.

Martian Wallet

Ví Martian có hơn 250.000 lượt tải xuống trên trình duyệt ví mở rộng chrome dành cho Aptos và có thể được sử dụng dưới dạng ví máy tính tương tác Web3 trên mạng lưới Aptos.

Fewcha Wallet

Ví Fewcha được phát triển bởi Apps Cyclone, có sẵn cho người dùng iOS và tiện ích mở rộng chrome.

Cách tích hợp Aptos Mainnet RPC

Mặc dù hầu hết các ví này sẽ tự động kết nối với mainnet, nhưng nếu cần thêm RPC của mainnet, người dùng có thể đi tới phần cài đặt của ví. Chọn tính năng chuyển đổi mạng lưới và nhấp vào ‘Thêm’ để thêm mạng mới, sau đó nhập các thông tin chi tiết sau:

Tên: Mainnet
URL RPC: https://fullnode.mainnet.aptoslabs.com/

Có thể thêm Aptos vào Ví MetaMask không?

Người dùng sẽ không thể thêm Aptos vào ví MetaMask của mình vì blockchain Aptos không tương thích với Máy ảo Ethereum (EVM).

Lời kết

Nếu chúng ta có một blockchain duy nhất đóng vai trò là nền tảng để xây dựng và sử dụng các ứng dụng phi tập trung, thì blockchain đó phải giải quyết các vấn đề quan trọng nhất mà người dùng thông thường phải đối mặt.

Các blockchain hiện tại rất tuyệt vời, nhưng chúng vẫn chưa hoàn hảo. Ngay cả khi đối mặt với những thách thức, nhà phát triển của các blockchain này khó có thể sửa chữa hệ thống của họ, trong khi đối mặt với các đối thủ cạnh tranh đang phát triển như Aptos.

Aptos đang cố gắng xây dựng hệ thống mới có thể giải quyết tất cả những vấn đề này cùng một lúc. Không giống như một số blockchain hợp đồng thông minh khác, Aptos không đi theo lối mòn cũ. Họ đang phát triển phiên bản được sửa đổi của các công nghệ hiện có và giới thiệu những cách hoàn toàn mới để theo đuổi bảo mật, phi tập trung và khả năng mở rộng.

Những công nghệ tiên tiến này được triển khai trong một hệ thống duy nhất và đây được xem là bước đi đúng hướng cho toàn bộ không gian.

Mặc dù có màn ra mắt không mấy ấn tượng, nhưng với thời gian, chúng ta vẫn có thể thấy dự án vẫn có tiềm năng phát triển thành một hệ sinh thái và công nghệ độc đáo.

Hệ thống của Aptos vẫn đang trong quá trình phát triển và dễ bị trục trặc và dễ bị tổn thương. Do đó, nhà đầu từ cần thận trọng khi tương tác và cần thực hiện nghiên cứu của riêng mình trước khi đầu tư vào bất kỳ loại tiền điện tử nào.

Liệu việc chuyển sang proof-of-stake có khiến Ethereum trở nên tập trung hơn và dễ bị kiểm duyệt hơn không?

Với sự thay đổi từ proof-of-work sang proof-of-stake vào tháng trước, Ethereum hiện dựa vào trình xác thực chứ không phải thợ đào, để thêm các giao dịch mới vào mạng lưới. Những trình xác thực đó có thể quyết định những giao dịch đi vào mỗi khối và theo thứ tự nào.

Mặc dù nâng cấp đã làm giảm mức tiêu thụ năng lượng của mạng xuống 99,99%, nhưng cũng có nghĩa là một phần lớn ETH bảo vệ mạng sẽ nằm trong các thực thể tập trung. Tuy nhiên, các nhà phê bình cho rằng, điều đó đi ngược lại tất cả những lý do khiến Ethereum trở nên phi tập trung ngay từ đầu.

Tính đến tháng trước, 13,5 triệu ETH (trị giá khoảng 22,3 tỷ USD) đã được stake trên Ethereum, với hơn 60% số ETH đó là của Lido Finance, Coinbase, Kraken và Binance. Điều đó có nghĩa là các thực thể tập trung này có nhiều khả năng được chỉ định các khối giao dịch để thêm vào chuỗi và cuối cùng có thể có tiếng nói “quá lớn” về những gì được và không được phép xảy ra trên mạng lưới.

Các con số này đã thay đổi một chút kể từ khi Ethereum chuyển sang proof-of-stake. Theo công ty phân tích blockchain Nansen, hiện có 14 triệu ETH đang tham gia staking trên Ethereum, và chúng vẫn phân bổ giữa các sàn giao dịch tập trung và Lido, được quản lý bởi Lido DAO.

Nhưng vấn đề tập trung ETH trở nên gay gắt hơn khi không phải tất cả các trình xác thực tập trung lớn đều xem xét tất cả các giao dịch để tuân thủ lệnh trừng phạt của Văn phòng kiểm soát tài sản nước ngoài (OFAC).

Chẳng hạn, chúng có thể tránh việc xử lý tiền được gửi đến hoặc từ các địa chỉ ví Tornado Cash đã bị OFAC xử phạt. Toàn bộ vấn đề trở nên phức tạp hơn do Coinbase hiện đang ủng hộ cho vụ kiện chống lại Bộ Tài chính Hoa Kỳ và OFAC, nhằm thách thức việc xử phạt các địa chỉ ví Tornado Cash.

Caleb Sheridan, nhà đồng sáng lập và trưởng nhóm sản phẩm tại Eden Network, nói rằng, tập trung hóa là mối quan tâm của nhiều người, nhưng không phải là một vấn đề lớn.

Ông nói thêm rằng, lượng ETH đang lưu hành lớn hơn nhiều so với số lượng tham gia staking, do đó, về mặt lý thuyết, sẽ giảm thiểu quyền kiểm soát của họ đối với mạng lưới. Theo dữ liệu từ Etherscan, 14 triệu ETH hiện đang tham gia staking chỉ chiếm khoảng 12% trong tổng số 121 triệu nguồn cung.

Sheridan nói: “Người dùng nhỏ lẻ vẫn có thể tham gia stake nhiều ETH hơn để chống lại bất kỳ hành vi nào được coi là có hại cho mạng lưới”.

Eden Network vận hành một trong số các MEV-boost relay, dịch vụ mà trình xác thực có thể sử dụng để thuê sản xuất khối từ bên thứ ba và tối đa hóa doanh thu của họ. Khi The Merge diễn ra, Figment, trình xác thực Ethereum, thông báo rằng họ sẽ sử dụng Flashbots MEV-boost để tăng doanh thu.

Cách thức hoạt động của Ethereum hiện nay, mỗi trình xác thực thêm một khối dữ liệu mới vào chuỗi cũng có quyền chọn giao dịch nào đi vào khối đó. Vì vậy, trình xác thực có thể loại trừ một số giao dịch nhất định. Cũng có trường hợp họ có thể sắp xếp lại các giao dịch cho mục đích chênh lệch giá hoặc thanh lý.

Nhưng những trình xác thực sử dụng MEV-boost relay để tối đa hóa doanh thu của họ cũng đang thuê bên thứ ba quyết định những giao dịch nào có thể đi vào khối của các công ty như Eden Network.

Labrys, một công ty phát triển blockchain, đã theo dõi có bao nhiêu khối được xử lý thông qua các MEV-boost relay và bao nhiêu trong số các relay đó được điều hành bởi các công ty tuân thủ OFAC.

Kể từ khi The Merge được triển khai, 35% các khối được tạo ra bởi MEV-boost relay. Và trong số đó, 31% được sản xuất bởi các công ty cho biết rằng họ sẽ tuân thủ các lệnh trừng phạt của OFAC, bao gồm Eden Network, chỉ xử lý khoảng 1% các khối thông qua MEV-boost relay.

Người chơi thống trị là Flashbots, chiếm 84% số khối được sản xuất thông qua MEV-boost relay, cũng cho biết họ sẽ tuân thủ các lệnh trừng phạt của OFAC.

Theo Labrys, 3 MEV-boost relay không tuân thủ là Max Profit của BioXroute; Ethical và 1 relay do Manifold vận hành.

Ngay cả khi MEV-boost relay của trình xác thực loại trừ các giao dịch để tuân thủ các lệnh trừng phạt của OFAC, thì vẫn có một bước xác thực khác diễn ra để giúp bảo vệ chống lại sự kiểm duyệt.

“Khi một khối được đề xuất bởi trình xác thực, thì khối đó phải được chứng thực bởi ủy ban gồm ít nhất là 128 trình xác thực khác. Mức tối thiểu 128 sẽ giúp một số trình xác thực kém không thể điều khiển những trình xác thực tốt”, Dave Schwed, giám đốc điều hành tại công ty bảo mật Halborn, cho biết.

“Có một khái niệm khác được gọi là Finality, quá trình xử lý để hệ thống chấp nhận giao dịch là hợp lệ, yêu cầu đa số 2/3 bỏ phiếu cho một khối kiểm soát cứ sau 32 vị trí. Khi cuộc bỏ phiếu diễn ra, nó sẽ được hoàn thiện và không thay đổi”.

Những trình xác thực bị phát hiện có hoạt động bất thường sẽ bị xử lý và ETH đã tham gia staking của họ sẽ bị tịch thu. Theo BeaconScan, trang web do Etherscan điều hành để theo dõi mạng lưới sau The Merge, hiện đã có 215 trình xác thực bị tịch thu tài sản, gần đây nhất là vào hai tuần trước. Nhưng lý do duy nhất được đưa ra trên trang web cho việc tịch thu tài sản là “vi phạm quy tắc chứng thực”.

Hơn nữa, theo người đứng đầu mảng dịch vụ blockchain của Armanino, Noah Buxton, Coinbase và các sàn giao dịch khác có thể sẽ bắt đầu mất dần vị thế thống trị khi ETH đã tham gia staking có thể bị rút khỏi mạng lưới. Hiện tại, người dùng không thể rút lượng ETH đã được stake, nhưng điều này có thể thay đổi với Shanghai, bản cập nhật mạng lưới tiếp theo.

Bản cập nhật này chưa được lên lịch chính thức, nhưng các nhà phát triển cốt lõi của Ethereum tiết lộ rằng nó có thể sẽ diễn ra trong năm tới.

Buxton cho biết bản cập nhật sẽ giúp phân tách về việc tha gia staking ETH “tập trung” thành hai nhóm riêng biệt: Trình xác thực quy mô lớn như Coinbase và người dùng cá nhân cung cấp tiền cho các staking pool. Những người chơi lớn sẽ luôn có tiền gửi của người dùng mà họ có thể sử dụng để vận hành các node xác thực. Nhưng ông hy vọng tầm ảnh hưởng của những người chơi lớn trên mạng lưới sẽ bị thu hẹp.

“Tôi nghĩ rằng những người dùng có tiền bị khóa trong các dịch vụ staking ETH có thể sẽ rút vốn khi đến thời hạn mở khóa, vì lãi suất không mấy hấp dẫn”, Buxton nói.

Vào hôm thứ Sáu, các staking pool đã mang lại lợi nhuận là 4,7%, trong khi đó, người dùng Ethereum hiện có thể nhận được lợi nhuận 5-6% bằng cách gửi ETH của họ trên các nền tảng cho vay như Nexo hoặc các giao thức như CakeDefi.

Ngay cả khi điều đó có nghĩa là việc bảo mật của mạng lưới ETH vào thời điểm hiện tại có vẻ khá tập trung, nhưng điều này sẽ không ngăn cản các nhà phát triển thực sự xây dựng và phát triển dự án trên Ethereum.

Buxon cho biết: “ Sự phi tập trung của một mạng lưới chỉ là thước đo thứ yếu. Nhà đầu tư hiện quan tâm đến nhiều vấn đề liên quan đến chi phí hoạt động và sự tham gia từ các dự án bán lẻ cũng như các dự án khác trên mạng lưới”.

Sàn giao dịch tiền mã hóa Crypto.com tiếp tục bị khui ra những hành động đáng ngờ, hiện rõ là có mối quan hệ mật thiết với FTX.

Crypto.com chuyển 1 tỷ USD cho FTX để “phòng hộ” thay người dùng

Sau FTX, nền tảng giao dịch tiền mã hóa đã phá sản chỉ sau 5 ngày kể từ lúc bị phát hiện là có vấn đề thanh khoản, sự chú ý của cộng đồng tiền mã hóa lại chuyển sang một nền tảng khác là Crypto.com.

Như đã đưa tin, vào sáng ngày 13/11, nhiều người dùng tiền mã hóa lan truyền trên Twitter thông tin Crypto.com đã gửi đến 400 triệu USD ETH đến tài khoản của Gate.io vào cuối tháng 10. Điều này diễn ra ngay trước thời điểm Gate.io công bố bằng chứng nắm giữ tài sản của khách hàng, làm rộ nên tin đồn rằng những sàn này đang dan díu với nhau để khai khống sổ sách.

https://t.me/coin68/13392?embed=1

CEO sàn Crypto.com khẳng định giao dịch trên là “vô tình chuyển nhầm”, nhưng đó là lời giải thích khó có thể xác nhận, thậm chí vô trách nhiệm, với không chỉ bản chất và kích thước giao dịch, mà còn vị thế của Crypto.com và Gate.io. Hai sàn sau đó đều đưa ra thông báo chính thức tuyên bố không có quan hệ mờ ám gì ở sau, và thời điểm Gate.io chụp số dư đã diễn ra trước khi Crypto.com chuyển nhầm tiền qua.

Đến sáng ngày 14/11, người ta lại phát hiện ra Crypto.com đã thực hiện hàng loạt giao dịch chuyển stablecoin USDC lên FTX trong năm 2022, với giá trị lên đến hơn 1 tỷ USD, cùng rất nhiều token CRO do sàn phát hành.

🧵: 🚨 @cryptocom SENT 1B+ to @SBF_FTX 🚨

1 / After some TXID digging FTX has received around 1B+ $USDC from @cryptocom. They likely fell victim to @SBF_FTX incredibly great APR deception. And they figured, "Why not make some decent money from the deposits from the users?" pic.twitter.com/CN6NPL3iJD

— WIZΞ (@TraderWize) November 13, 2022

Trả lời cáo buộc mới nhất, CEO Kris Marszalek nói:

This is false. We have minimal exposure to FTX (under US10m) and only used it as a trading venue to hedge customers’ trades. We never deployed capital for yield with FTX or any 3rd party.

— Kris | Crypto.com (@kris) November 13, 2022

“Những thông tin trên là sai sự thật. Chúng tôi không giữ nhiều tiền trên FTX (dưới 10 triệu USD) và chỉ dùng sàn đó để làm nơi giao dịch phòng hộ cho khách hàng. Chúng tôi không bao giờ sử dụng tiền của người dùng để kiếm lợi nhuận trên FTX hay một bên thứ ba nào khác.

Để giải thích đơn giản hơn về chiến lược phòng hộ này thì: chúng tôi nạp USDC, dùng nó để mua các đồng coin trên FTX và rút về ví của mình.”

Câu trả lời của ông Marszalek thực sự gây sốc vì không những vị CEO thừa nhận hoạt động giao dịch mờ ám trên, ông còn bảo sàn đã “phòng hộ” cho tài sản người dùng bằng cách chuyển USDC thành các đồng crypto khác – vốn không phải là một cách bảo vệ giá trị tài sản an toàn khi chuyển từ một đồng coin có giá trị tương đối ổn định sang các đồng tiền mã hóa có độ biến động cao. Trên thực tế, đây có thể là chiêu trò để Crypto.com, đổi stablecoin của người dùng lấy token rồi long/short chúng trên FTX để thu thêm tiền về cho sàn, chi trả cho các mức lãi vay cao mà Crypto.com từ trước đến nay cung cấp hay các thương vụ tài trợ trăm triệu USD được sàn vung ra.

Như để “chữa cháy”, CEO Crypto.com còn tố cáo sàn giao dịch lớn nhất nước Mỹ là Coinbase cũng có hành động giống mình.

Probably also worth adding that Coinbase has US$15m stuck at FTX for exactly the same reason. Some of tokens related to FTX (SRM, RAY, or as Crypto Twitter called them Sam's coins) only had decent orderbook liquidity on FTX.

— Kris | Crypto.com (@kris) November 13, 2022

“Tôi cũng muốn tiết lộ thêm rằng Coinbase đang kẹt 15 triệu USD trên FTX vì lý do tương tự. Một số các đồng coin liên hệ đến FTX (SRM, RAY hay mấy đồng được gọi là Sam coin), chỉ có thanh khoản dày trên FTX.”

Vị CEO không cung cấp thêm thông tin về việc liệu đã rút được USDC trên về hay chưa.

CEO Coinbase Brian Armstrong vào hôm 09/11 đã phủ nhận việc bị liên đới từ FTX hay quỹ Alameda Research.

Trong khi đó, nhiều người dùng crypto tiếp tục “châm chọc” Crypto.com khi đăng tải thông tin một trong những ví của sàn đã ngừng hỗ trợ rút tiền vì không còn đủ ETH để trả phí gas.

Hey @cryptocom perhaps you should try to avoid any withdrawal complaints during the midst of FTX’s collapse by having enough ETH to pay for withdrawals? pic.twitter.com/eINl9hMtTL

— Steven (@Dogetoshi) November 14, 2022

CEO Binance Changpeng Zhao, người mà mới đây đã tuyên bố không giữ các bí mật về những công ty crypto “có vấn đề” trong ngành nữa, liên tục đăng các bài viết Twitter ẩn ý về những đối thủ.

If an exchange have to move large amounts of crypto before or after they demonstrate their wallet addresses, it is a clear sign of problems. Stay away. Stay #SAFU. 🙏

— CZ 🔶 Binance (@cz_binance) November 13, 2022

“Nếu một sàn crypto chuyển một lượng lớn tiền đi ngay trước hoặc sau khi đưa ra bằng chứng về địa chỉ ví, đó là dấu hiệu cho thấy rõ ràng là có vấn đề. Hãy tránh xa chúng ra.”

Trong ngày 13/11, giá các đồng token của những ứng dụng ví DeFi đã tăng mạnh khi nhà đầu tư lo ngại sự liên đới từ FTX có thể lan rộng sang các sàn CEX khác, khiến nhiều người ồ ạt rút tiền và tìm đến các giải pháp phi tập trung hơn.

Khó khăn bủa vây Crypto.com

Giống như FTX, Crypto.com là nền tảng giao dịch nổi lên trong giai đoạn 2019-2022, từng gây tiếng vang với các thương vụ tài trợ trăm triệu USD như là bỏ ra 700 triệu USD để mua lại quyền đặt tên sân bóng rổ của thành phố Los Angeles (Mỹ), bỏ ra số tiền lớn để làm chiến dịch quảng bá toàn cầu cùng tài từ Matt Damon, hay chi 215 triệu USD để mua lại các công ty crypto khác. Sàn mới đây còn tuyên bố sẽ xây dựng trụ sở mới tại Pháp với số tiền đầu tư 145 triệu USD, dù vừa phải cắt giảm đến 260 nhân sự hồi giữa năm.

Ngoài ra, trong 2,8 tỷ USD tài sản dự trữ của người dùng được Crypto.com công bố, có đến 19,68% trong đó là token Shiba Inu (SHIB). Giá trị SHIB mà sàn nắm giữ thậm chí còn nhiều hơn cả ETH.

Trả lời về vấn đề trên, CEO Kris Marszalek viết:

These are customer deposits @NeerajKA – we securely store 1:1 everything our users buy & hold on the platform.

And indeed, users bought a lot of Shiba & Doge in 2021. You could figure it out by looking at their global marketcap rankings (Doge #9, Shiba #14).

— Kris | Crypto.com (@kris) November 11, 2022

“Đó là tiền gửi của khách hàng, chúng tôi nắm giữ mọi thứ mà người dùng mua bán trên nền tảng. Rất nhiều người đã mua Doge và Shiba trong năm 2021, điều này thể hiện qua vốn hóa thị trường của chúng ở hiện tại – Doge đứng thứ 9, còn Shiba là 14.”

Giá đồng tiền của Crypto.com là CRO đã giám hơn 60% trong 7 ngày gần nhất vì những tin xấu liên tục bủa vây, cũng như việc thị trường tiền mã hóa khủng hoảng vì cú sập FTX.

Công nghệ chuỗi khối đang nhanh chóng phát triển và các doanh nghiệp truyền thống đang bắt đầu chú ý đến nó. Nhiều doanh nghiệp đang nghiên cứu cách họ có thể sử dụng blockchain để cải thiện hoạt động của mình.

Gartner Research dự đoán rằng giá trị kinh doanh do blockchain tạo ra sẽ tăng trưởng nhanh chóng, đạt 176 tỷ USD vào năm 2025 và 3,1 nghìn tỷ USD vào năm 2030.

Tuy nhiên, khi mức độ phức tạp của công nghệ tăng lên, thì nhu cầu về các nhà phát triển có năng lực, những người hiểu cách xây dựng và triển khai các ứng dụng trên các mạng blockchain cũng cần thiết.

Bài viết này sẽ khám phá một số giao thức mở rộng layer 2 phổ biến nhất cho Ethereum và giải thích chúng có giá trị như thế nào đối với các ứng dụng doanh nghiệp.

Đầu tiên được đặt ra bởi Vitalik Buterin, bộ ba blockchain đề cập đến khó khăn mà các blockchain phải đối mặt trong việc đạt được bảo mật, khả năng mở rộng và phân quyền cùng một lúc. Khi chúng ta tiếp tục phát triển, một trong những thách thức chính mà các nhà phát triển blockchain đang phải vật lộn để giải quyết là khả năng của mạng blockchain để xử lý khối lượng giao dịch ngày càng tăng mà không ảnh hưởng đến bảo mật hoặc hiệu suất.

Với sự phổ biến ngày càng tăng của tiền điện tử và các ứng dụng phi tập trung, rõ ràng là các mạng blockchain hiện đang vật lộn để theo kịp nhu cầu. Do đó, phí giao dịch đã tăng vọt và thời gian giao dịch chậm lại. Biểu đồ dưới đây cho thấy phí giao dịch trên Ethereum tiếp tục tăng đột biến ngay cả khi giá giảm.

Phí giao dịch trên Ethereum. Nguồn: Báo cáo nghiên cứu Binance 2022

Tin tốt là thay vì chi phí giao dịch cao và tốc độ xử lý thấp như vậy, chúng tôi đã thấy số lượng giao dịch xảy ra trên Ethereum nhiều hơn 4,5 lần so với trên VISA vào năm 2021. Nhưng không có lý do gì để phủ nhận rằng những vấn đề này cần được giải quyết nếu blockchain để phát huy hết tiềm năng của nó.

Có một số lý do tại sao khả năng mở rộng lại quan trọng như vậy:

Phí giao dịch cao và thời gian giao dịch chậm khiến những người bình thường khó sử dụng tiền điện tử và các ứng dụng phi tập trung. Điều này hạn chế đối tượng tiềm năng của blockchain và khiến các dự án mới khó bắt đầu hơn.

Các dự án chuỗi khối không thể mở rộng quy mô đủ nhanh sẽ có khả năng bị vượt mặt bởi những dự án khác có thể làm điều đó. Điều này có thể dẫn đến sự hợp nhất trong ngành công nghiệp blockchain, do đó có thể là một tin xấu cho sự đổi mới.

Cuối cùng, các vấn đề về khả năng mở rộng cuối cùng có thể hạn chế khả năng của các hệ thống phi tập trung trong việc thách thức các hệ thống truyền thống. Ví dụ, chuỗi khối Bitcoin chỉ có thể xử lý khoảng bảy giao dịch mỗi giây. Ethereum, hiện tại, chỉ có thể xử lý 15 giao dịch mỗi giây. Trong khi đó, Visa có thể xử lý khoảng 24.000 giao dịch mỗi giây.

Điều này có tác động trực tiếp đến việc áp dụng blockchain, vì các doanh nghiệp và cá nhân ít có khả năng sử dụng blockchain hơn nếu nó không thể đáp ứng nhu cầu của họ về tốc độ và dung lượng. 

Một giải pháp khả năng mở rộng blockchain đáp ứng được tất cả các yêu cầu không tồn tại:

Khi nói đến khả năng mở rộng của blockchain, không có giải pháp nào phù hợp với tất cả. Có nhiều cách để mở rộng quy mô blockchain. Ví dụ:

Cải thiện Cơ chế Đồng thuận

Thuật toán đồng thuận là một trong những thành phần quan trọng của blockchain xác định khả năng mở rộng của nó

Ví dụ: Bitcoin và Ethereum trước đây sử dụng thuật toán đồng thuận Proof-of-Work (PoW), tốn nhiều năng lượng và chậm chạp. Điều này đã dẫn đến sự phát triển của một số dự án nhằm cải thiện khả năng mở rộng của blockchain bằng cách nâng cấp cơ chế đồng thuận.

Lấy ví dụ về Solana. Họ sử dụng thuật toán đồng thuận Proof-of-History (PoH) sáng tạo, nhanh hơn nhiều và khiến nó xử lý 50000 giao dịch mỗi giây. Nhưng vấn đề liên tục bị ngưng hoạt động đặt ra câu hỏi về sự phân quyền của nó.

Đó không chỉ là trường hợp của Solana. Tập trung hóa vẫn là sự cân bằng phổ biến giữa các blockchains layer 1 đã cố gắng trở nên dễ mở rộng hơn. Do đó, trong khi việc nâng cấp thuật toán đồng thuận có thể cải thiện khả năng mở rộng của blockchain, nó cũng có thể ảnh hưởng đến quyền riêng tư và phân quyền.

Một giải pháp tiềm năng có thể là Sharding

Ở đây, blockchain được chia thành nhiều mảnh. Có một số cách khác nhau để triển khai sharding, nhưng một cách tiếp cận phổ biến là sử dụng “chuỗi phân đoạn”.

Trong thiết lập này, mỗi node blockchain chỉ lưu trữ một bản sao của các phân đoạn mà nó chịu trách nhiệm. Điều này giúp giảm lượng dữ liệu cần trao đổi giữa các node và cũng cho phép các node xử lý các giao dịch song song. Ethereum 2.0, sự kế thừa của chuỗi khối Ethereum hiện tại, đang đi theo con đường này. Hai ví dụ nổi bật khác về chuỗi phân mảnh là Polkadot Parachains và Zilliqa.

Tuy nhiên, sharding có một số hạn chế, chẳng hạn như nhu cầu giao tiếp bổ sung giữa các phân đoạn và khả năng xảy ra mâu thuẫn nếu các phân đoạn không đạt được sự đồng thuận.

Một tùy chọn khác để mở rộng quy mô chuỗi khối là sử dụng chuỗi Layer2:

Đây là các giao thức blockchain riêng biệt tương tác với blockchain chính nhưng được thiết kế để xử lý khối lượng giao dịch cao hơn nhiều. Bằng cách chuyển một số quy trình tính toán chuyên sâu ra ngoài chuỗi, các giải pháp Layer2 có thể tăng đáng kể số lượng giao dịch mà một blockchain có thể xử lý.

Do đó, lợi ích chính của việc sử dụng giải pháp Layer2 là bạn nhận được hàng trăm, nếu không phải hàng nghìn giao dịch mỗi giây bằng cách chỉ cần ủy quyền các nhiệm vụ tính toán cho lớp thứ hai trong khi vẫn giữ các bằng chứng có thể xác minh trên chuỗi chính. Do đó, các giải pháp Layer2 có tiềm năng cung cấp tốc độ giao dịch gần như tức thì mà không phải hy sinh tính bảo mật hoặc phân quyền.

Có một số giải pháp Layer2 khác nhau đang được phát triển, mỗi giải pháp đều có điểm mạnh và điểm yếu riêng.

Các loại giải pháp thay đổi tỷ lệ L2 phổ biến:

TVL của toàn bộ hệ sinh thái Ethereum là khoảng 39,29 tỷ USD, trong khi tổng giá trị bị khóa của toàn bộ các dự án công nghệ Layer 2 hiện vào khoảng 6,04 tỷ USD, tương đương 15%. Và nó đã không ngừng tăng lên. Biểu đồ dưới đây cho thấy bối cảnh Layer2 đã phát triển như thế nào trong vài năm qua:

TVL các dự án Layer 2. Nguồn: L2 Beat

Dưới đây là tất cả các công nghệ Layer2 đã tạo nên giá trị 6,04 tỷ USD này:

Rollups

Rollups là một loại giải pháp Layer2 đã trở nên rất phổ biến trong những năm gần đây. Trên thực tế, dữ liệu cho thấy rằng họ hiện đang nắm giữ hơn 95% thị phần Ethereum Layer2.

Rollups hoạt động bằng cách gộp nhiều giao dịch nhỏ thành một giao dịch nén duy nhất, sau đó sẽ được gửi tới hợp đồng thông minh tổng hợp trên chuỗi Layer 1. Khi điều này được thực hiện, Trạng thái cho tất cả các giao dịch được cập nhật. Điều này có thể được coi là tương tự như cách hoạt động của các tệp zip, trong đó nhiều tệp được kết hợp thành một tệp duy nhất để tiết kiệm dung lượng.

Chúng có ba tính năng chính:

• Tính toán được thực hiện ngoài chuỗi, tăng tốc độ
• Bằng chứng về các giao dịch và dữ liệu vẫn ở trên Layer 1 để duy trì bảo mật
• Hợp đồng thông minh tổng hợp trên Ethereum đảm bảo các giao dịch được thực hiện chính xác trên L2 bằng cách sử dụng dữ liệu trên L1

Điều này cho phép tăng thông lượng trong khi vẫn giữ được tất cả tính bảo mật và phân quyền của blockchain Layer1. Hình bên dưới giải thích cách dữ liệu không cần thiết bị bỏ qua và với sự trợ giúp của hệ thống Rollups gốc Merkle hoạt động:

Hai loại Rollups chính, Optimistic và Zero-Knowledge (ZK) thực hiện điều này khác nhau. Trong khi các bản tổng hợp lạc quan sử dụng các bằng chứng gian lận, các bản tổng hợp Zk thực hiện điều này với các bằng chứng hợp lệ.

Plasma

Chuỗi plasma hoạt động bằng cách sử dụng chuỗi con được gắn vào chuỗi chính. Các giao dịch sau đó sẽ được tải xuống các chuỗi con này khi mạng chính bị tắc nghẽn. Các chuỗi con này có thể tạo ra các chuỗi khối độc lập của riêng chúng, tạo cho chúng một cấu trúc giống như cây. Mỗi chuỗi này có thể phục vụ các bối cảnh và nhu cầu cụ thể.

Cấu trúc chuối plasma. Nguồn: Plasma.io

Chuỗi con và chuỗi chính có thể có các cơ chế đồng thuận khác nhau. Giống như một bản Optimistic Rollups, nó cũng có một cơ chế chống gian lận để xác thực chuỗi plasma. Mỗi chuỗi con có thể có cơ chế đồng thuận riêng để xác nhận các khối.

Vì nó không thể chạy các hợp đồng thông minh nên chỉ có thể thực hiện các hoạt động cơ bản như chuyển mã thông báo và hoán đổi. Ngoài ra, chuỗi Plasma công bố thông tin tối thiểu về trạng thái của chuỗi con. Tính khả dụng của dữ liệu là ngoài chuỗi. Do đó, chúng kém an toàn hơn vì mạng chính không thể xác minh hiệu quả các giao dịch được thực hiện trên chuỗi con.

Validium:

Cả ZK Roll-up & Validium đều là các giao thức L2 đăng các bằng chứng hợp lệ lên chuỗi chính, được xác minh bằng hợp đồng người xác minh on-chain.

Trong khi zk-rollups sử dụng tính khả dụng của dữ liệu on-chain trên L1 để lưu trữ dữ liệu, Validium lưu trữ dữ liệu ngoài chuỗi do các hạn chế về khả năng mở rộng trên chuỗi L1.

Ở đây, các nhà sản xuất khối không xuất bản dữ liệu giao dịch on-chain nhưng cung cấp một cam kết mật mã để chứng minh tính khả dụng của dữ liệu.

Cả Validium và Plasma đều sử dụng phương pháp này để tách tính khả dụng của dữ liệu khỏi sự đồng thuận và thực thi. Trong khi cả Optimistic và ZK- Rollups đều sử dụng Ethereum L1 để lưu trữ dữ liệu cuối cùng. Biểu đồ dưới đây làm rõ sự phân biệt này.

Sidechain:

Một sidechain chỉ đơn giản là một blockchain riêng biệt được gắn vào blockchain chính thông qua một chốt hai chiều. Chốt này cho phép các tài sản được chuyển qua lại giữa hai chuỗi. Và khi tài sản được rút, nó sẽ được phát hành trên Ethereum Main chain.

Một lợi thế lớn của sidechains là chúng cung cấp khả năng mở rộng tăng lên đáng kể. Bởi vì các giao dịch không còn bị giới hạn trong chuỗi chính, chúng có thể được xử lý nhanh hơn nhiều khi được chuyển sang chuỗi phụ bằng cách sử dụng cầu nối. Điều này có thể cho phép hàng nghìn hoặc thậm chí hàng triệu giao dịch mỗi giây.

Một điều cần lưu ý ở đây là một khi tài sản nằm trong chuỗi phụ, chúng không còn phụ thuộc vào sự đồng thuận của chuỗi chính. Cùng với lợi ích, điều này cũng có một số rủi ro: Nguy cơ tập trung hóa. Người xác nhận là ai? Làm thế nào họ được chọn? Sự đồng thuận hoạt động như thế nào? Cây cầu có được bảo đảm an toàn không? Vân vân.

Polygon PoS là một trong những ví dụ thành công nhất của Ethereum Side Chains.

Nhiều giao thức L2 mới nổi để tăng TPS và giảm phí:

Các giao thức Layer 2 đang bắt đầu nổi lên như một giải pháp cho cả phí giao dịch cao và thời gian giao dịch chậm. Bằng cách sử dụng các giao thức Layer 2, người dùng có thể tận dụng tốc độ và tính bảo mật của giao thức Layer 1 bên dưới đồng thời được hưởng lợi từ việc tăng thông lượng và giảm phí.

Các giao thức Layer 2 nổi bật trên Ethereum. Nguồn: Coin98

Hãy theo dõi các dự án Layer 2 nổi bật ở Các giải pháp layer 2 nào đang giúp mở rộng quy mô Ethereum? (P2)

 

Bẫy gấu là gì?

Là tiền đề dẫn đến short-squeeze, bẫy gấu (bear trap) là một hình thức bán có sự thông đồng của các trader nhưng vẫn nằm trong tầm kiểm soát để giảm tạm thời giá của một tài sản.

Thông thường, các trader mới rất nhạy với biến động giá khi giao dịch trên những thị trường như cổ phiếu, hàng hóa, trái phiếu hoặc thậm chí tiền điện tử.

Mặc dù thường có những lời khuyên nên tiếp tục đầu tư trong dài hạn để vượt qua những đợt biến động như vậy, nhưng giá đảo chiều có thể gây bối rối cho thậm chí cả trader giàu kinh nghiệm nhất. Điều quan trọng là phải xác định các dấu hiệu đảo chiều giả, thay đổi hướng giá nhất thời, trước khi tiếp tục xu hướng cơ bản để tránh trở thành nạn nhân của chúng.

Biến động gia tăng thậm chí có thể bẫy các trader ngắn hạn thực hiện nhiều giao dịch để cố gắng bắt kịp thị trường, dẫn đến hầu hết bị lỗ sâu và gây mất niềm tin vào tài sản.

Trong một thị trường đang có xu hướng đi lên, động thái giảm đột ngột có thể kích hoạt biến động và buộc những người tham gia phải thanh lý các khoản nắm giữ dài hạn hoặc Short tài sản với hy vọng kiếm được một khoản tiền nhanh chóng. Động thái đảo ngược nếu do một nhóm nhà đầu tư bán tháo gây ra thì có thể là tạm thời và chỉ kéo dài trong khoảng thời gian cần thiết để họ mua lại những tài sản đã bán với giá thấp hơn.

Được gọi là bẫy gấu, hình thức thao túng thị trường này đánh lừa những người tham gia bi quan tin rằng giá đảo chiều cho thấy bắt đầu xu hướng giảm nhưng thực tế thì giá sẽ khôi phục xu hướng tăng mạnh mẽ trước đó sau khi giảm.

Short là một hình thức bán tài sản để mua lại sau đó với giá thấp hơn, có tính chất cực kỳ đầu cơ trong những giai đoạn biến động như vậy và khiến các trader theo hướng giảm giá phải chịu rủi ro cực lớn. Vì bẫy gấu thường xảy ra đột ngột và trong thời gian ngắn nên các nhà đầu tư dài hạn cũng có thể chịu áp lực bán tạm thời và mất một phần hoặc toàn bộ lợi nhuận của họ.

Bẫy gấu hoạt động như thế nào trong thị trường tiền điện tử?

Tương tự về cơ chế như với các loại tài sản khác, bẫy gấu trong thị trường tiền điện tử thu hút cả vị thế giảm và tăng giá, thường kèm theo rủi ro không tương xứng.

Bẫy gấu được sử dụng để mô tả cả cơ chế và đảo chiều ngắn hạn chỉ ra sự bắt đầu của một xu hướng giảm không đúng. Trong thị trường tiền điện tử, nó được xem là hình thức thao túng thị trường do một nhóm các trader nắm giữ số lượng coin phối hợp thực hiện.

Theo đó, xu hướng bán tập trung vào một token khiến giá của nó giảm xuống và ảnh hưởng đến những người tham gia bán lẻ khác tin rằng xu hướng tăng đã kết thúc. Hệ quả là nhiều nhà đầu tư gấp rút bán coin của họ, dẫn đến giá giảm mạnh hơn nữa trong vài giờ hoặc vài ngày cho đến kết thúc.

Thông thường, ngay khi giá phá vỡ dưới mức thấp được giữ trước đó, các nhóm trader đứng sau tất cả sẽ tiến hành mua lại số lượng đã bán với mức thấp hơn và điều này kích hoạt động thái tăng mạnh, bẫy hàng loạt vị thế giảm giá.

Để hạn chế thua lỗ, các trader có vị thế Short sẽ đổ xô mua. Theo đó, động lực mua càng lớn thì giá sẽ pump càng mạnh hơn nữa. Vì vậy, bằng cách bán ở mức giá cao hơn và mua lại tất cả các vị thế đã bán ở mức giá thấp hơn, nhóm trader hoặc những người đặt bẫy gấu dự định thu lợi nhuận từ khoản chênh lệch mà không ảnh hưởng đến số lượng tiền kỹ thuật số họ đã nắm giữ trong thời gian dài.

Bẫy gấu và short-sell

Short-sell tiền điện tử hoặc tạo các vị thế Short thông qua công cụ thị trường khác là tiền đề để hình thành bẫy gấu.

Giống với các loại tài sản khác như những cổ phiếu được giao dịch thường xuyên, các loại tiền điện tử phổ biến như Bitcoin có thể bị Short bằng nhiều cơ chế khác nhau như short-sell, giao dịch margin (ký quỹ) hoặc giao dịch hợp đồng tương lai và hợp đồng quyền chọn của coin. Những cách này thường được các trader có nhiều kinh nghiệm và nhà đầu tư tổ chức sử dụng để bảo vệ vị thế của họ trên thị trường thứ cấp và có thể bảo vệ khoản đầu tư trong trường hợp đảo ngược thị trường hoặc xu hướng.

Do đó, short-sell hoặc Short bằng bất kỳ phương tiện nào có sẵn là một thực tế phổ biến nhưng diễn ra với khối lượng chỉ bằng một phần nhỏ khối lượng giao dịch token chính. Tuy nhiên, khi được thực hiện trên quy mô lớn, Short một loại tiền điện tử như BTC có thể tạo ra áp lực giảm đáng kể lên giá của nó do làm tăng tâm lý sợ hãi trên hầu hết thị trường.

Các chỉ báo kỹ thuật như chỉ số sức mạnh tương đối (RSI) có thể cho biết một loại tiền điện tử bước vào lãnh thổ gấu, sau đó kích hoạt bán tháo rộng rãi hơn do các nhà đầu tư bán lẻ ít hiểu biết muốn loại bỏ rủi ro. Nếu tâm lý này duy trì và giá trượt dưới các mức hỗ trợ chính, nó có thể thu hút nhiều nhà đầu tư giảm giá đặt lệnh Short. Điều này sẽ trở thành cơ hội sinh lợi cho nhiều tổ chức giao dịch lớn và dẫn đến bẫy gấu gây thiệt hại cho các vị thế Short ban đầu.

Do đó, bẫy gấu bắt đầu bằng short-sell từ một loạt các nhà đầu tư có số lượng token lớn và kết thúc khi họ đóng các vị thế phái sinh, mua lại vị thế đã Short hoặc kết hợp cả hai.

Mặc dù bất kỳ ai cũng có thể bắt đầu vị thế Short hoặc short-sell nhưng việc thông đồng với những người tham gia khác để thao túng giá bị coi là bất hợp pháp ở các thị trường như Hoa Kỳ và có thể bị nhiều cơ quan trung ương khác nhau trừng phạt.

Bẫy gấu là tăng hay giảm giá?

Bằng cách bao gồm cả động thái giảm xuống và tăng lên, bẫy gấu có thể được các trader giao dịch giảm giá và tăng giá bằng cách sử dụng các chiến lược hoàn toàn khác nhau, tạo ra các kết quả khác nhau.

Theo nghĩa đúng nhất, bẫy gấu khiến trader và những người tham gia thị trường như ngồi trên chảo lửa, vì nó liên quan đến việc tài sản thay đổi động lực trái ngược với xu hướng tăng chính trước khi nhanh chóng đảo chiều một lần nữa để tiếp tục hành trình đi lên.

Nếu sau đó giá của tài sản tiếp tục vượt khỏi mức kháng cự liền kề, đó có thể là một dấu hiệu tích cực và được hiểu là tín hiệu mua của trader lạc quan. Ngoài ra, những người có lập trường tăng giá có thể áp dụng chiến lược đồng thời bán quyền chọn mua và quyền chọn bán ở các mức giá quan trọng để mang lại lợi nhuận trong một phạm vi giá rộng.

Đối với một trader theo hướng giảm giá, đảo ngược xu hướng đầu tiên có thể được hiểu là một dấu hiệu để bán, yêu cầu phân tích phần thưởng rủi ro hợp lý và cực kỳ thận trọng phải để tránh mất vốn. Điểm vào lệnh để thực hiện một vị thế Short cần phải được tính đúng thời điểm nên việc giao dịch bẫy gấu trở nên rất khó đối với trader theo xu hướng giảm giá.

Bất kỳ sai sót nào trong việc nhận diện tiếp tục xu hướng tăng giá có thể là thảm họa đối với các vị thế giảm, đặc biệt nếu chúng được short-sell hoặc sử dụng đòn bẩy.

Làm thế nào để xác định và tránh bẫy gấu?

Là một bài toán khó đối với các trader mới bắt đầu, bẫy gấu có thể được nhận ra bằng cách sử dụng các công cụ biểu đồ có sẵn trên hầu hết các nền tảng giao dịch và cần phải thận trọng.

Trong hầu hết các trường hợp, nên sử dụng nhiều chỉ báo giao dịch và công cụ phân tích kỹ thuật như RSI, các mức Fibonacci, chỉ báo khối lượng để xác định bẫy gấu. Chúng có khả năng xác nhận xu hướng đảo chiều sau một thời gian giá đi lên nhất quán là đúng hay chỉ đơn thuần để mời gọi Short.

Bất kỳ xu hướng giảm nào cũng phải được khối lượng giao dịch cao thúc đẩy để loại trừ khả năng thiết lập bẫy gấu. Nói chung, nhiều yếu tố kết hợp, bao gồm giá thoái lui ngay dưới mức hỗ trợ quan trọng, không đóng dưới các mức Fibonacci quan trọng và khối lượng thấp là những dấu hiệu cho thấy bẫy gấu đang hình thành.

Đối với các nhà đầu tư tiền điện tử có nhu cầu rủi ro thấp, tốt nhất nên tránh giao dịch trong thời gian đảo chiều giá đột ngột và không có cơ sở trừ khi hành động giá và khối lượng xác nhận đảo ngược xu hướng dưới mức hỗ trợ quan trọng.

Hodl trong thời gian như vậy là hợp lý và tránh bán trừ khi giá trượt dưới mức mua ban đầu hoặc mức stop-loss. Ngoài ra, sẽ rất hữu ích nếu hiểu được cách tiền điện tử và toàn bộ thị trường phản ứng với tin tức, tâm lý hoặc thậm chí là tâm lý đám đông.

Bắt tay vào thực hiện những điều này có thể khó hơn nhiều so với tưởng tượng, đặc biệt là khi hầu hết các loại tiền điện tử đều biến động mạnh hiện nay.

Mặt khác, nếu bạn muốn thu lợi nhuận từ động thái đảo ngược xung lực, tốt hơn là nên tham gia hợp đồng quyền chọn bán thay vì short-sell hoặc trở thành long seller. Điều này là do short-sell hoặc bán quyền chọn mua có thể khiến trader gặp rủi ro không giới hạn nếu tiền điện tử tiếp tục xu hướng tăng, ngược lại với vị thế quyền chọn bán.

Trong chiến lược thứ hai, các khoản lỗ được giới hạn ở mức phí chênh lệch đã trả và không liên quan đến bất kỳ vị thế tiền điện tử Long nào được giữ từ trước đó. Đối với các nhà đầu tư dài hạn tìm kiếm lợi nhuận mà không muốn rủi ro cao, tốt hơn hết là nên tránh giao dịch trong thời kỳ bẫy gấu.

Blockchain là một mạng hỗ trợ nhiều loại phát triển ứng dụng khác nhau như DeFi. Trong thời kỳ blockchain 1.0, các ứng dụng blockchain bắt đầu phát triển nhanh chóng thông qua Bitcoin. Mặc dù giai đoạn này nó chỉ hỗ trợ việc chuyển giao giữa các loại tiền điện tử, nhưng một kịch bản ứng dụng (cách người dùng tương tác với một hệ thống được lập kế hoạch thông qua một ví dụ thực tế) đơn lẻ như vậy sẽ ít phổ biến hơn. Do đó hợp đồng thông minh ra đời.

Sự kết hợp của hợp đồng thông minh và blockchain đã mở rộng kịch bản ứng dụng của blockchain, bước vào giai đoạn blockchain 2.0 với Etherum dẫn đầu. Hầu hết các dự án DeFi (với một số lượng nhỏ so với hiện nay) về cơ bản chỉ được phát triển trên Ethereum do kinh nghiệm phát triển thân thiện với người dùng và môi trường mạng trưởng thành. Do đó, Ethereum đã dẫn đầu ngành công nghiệp blockchain này.

Khi đến năm 2021, nhiều đối thủ cạnh tranh của Ethereum đã xuất hiện:

1. Với sự bùng nổ của sự phát triển DeFi kể từ tháng 6 năm 2020, ngày càng có nhiều hoạt động giao dịch xảy ra trên Ethereum.
2. Vấn đề nghẽn mạng của Ethereum đã xảy ra và ngày càng trở nên tồi tệ hơn. Sự gia tăng mạnh mẽ của phí gas đã thúc đẩy nhiều nhà phát triển và nhà đầu tư tìm kiếm giải pháp thay thế với hiệu quả cao hơn đi kèm chi phí rẻ hơn cho người dùng.
3. Các chức năng khác mà Ethereum thiếu cần được hoàn thiện bằng cập nhật nội bộ hoặc một blockchain khác.

Trạng thái hiện tại của các blockchain

Vào năm 2021, thị trường DeFi tiếp tục phát triển, cũng như sự phát triển nhanh chóng của NFT và Gamefi đã thúc đẩy sự bùng nổ của toàn bộ hệ sinh thái blockchain. Khi nói đến tổng giá trị bị khóa (TVL) của các blockchain, thị phần của Ethereum đã giảm 9% từ 73% xuống còn 64% trong vòng 6 tháng, cho thấy rằng các blockchain khác đang phát triển nhanh chóng và liên tục chiếm thị phần của Ethereum.

Thị phần TVL của các blockchain tính đến ngày 30 tháng 06 năm 2021

Thị phần TVL của các blockchain tính đến ngày 23 tháng 11 năm 2021

Cách đánh giá một blockchain mới

Không giống như các dự án on-chain, mạng blockchain là cơ sở hạ tầng tập trung nhiều hơn vào việc xây dựng hệ sinh thái. Một khi hệ sinh thái được hình thành, hiệu ứng Matthew sẽ xuất hiện (người giàu ngày càng giàu hơn) và cuối cùng blockchain chính sẽ chiếm hơn 80% thị phần.

Giá Ether đang cho thấy sự bùng nổ của Ethereum, tăng từ 10 đô la (tháng 12 năm 2016) lên 4.000 đô la (tháng 11 năm 2021). Khi một blockchain mới xuất hiện, làm thế nào chúng ta có thể xác định liệu nó có tiềm năng phát triển mạnh mẽ hay không?

Trong bài viết này, chúng tôi chủ yếu đánh giá giá trị của blockchain từ 5 khía cạnh sau.

Hiệu suất

Hiệu quả xử lý giao dịch là một chỉ số quan trọng để đo lường hiệu suất của blockchain. TPS (giao dịch mỗi giây) đề cập đến số lượng giao dịch mà mạng có thể xử lý mỗi giây. TPS càng cao, hiệu quả càng cao.

So sánh TPS giữa top 5 blockchain

Hầu hết các blockchain mới đều tuyên bố có TPS cao. Trong khi “tam giác bất khả thi – impossible triangle” tồn tại trong thế giới DeFi: hiệu suất cao, bảo mật và phi tập trung. Ví dụ, Solana chủ yếu cải thiện tốc độ truyền tải (hiệu suất), nhưng khi đạt đến đỉnh điểm, mạng trở nên không ổn định.

Vào tháng 9, mạng Solana đã phải ngừng hoạt động một thời gian. Cần phải tìm một giải pháp tốt hơn.

Giá token

Giá token phản ánh cách blockchain được người dùng định giá và cũng ảnh hưởng đến chi phí giao dịch của người dùng.

Giá token của một số blockchain mới

Giá SOL, token của Solana đã tăng từ 1,8 đô la lên mức cao nhất mọi thời đại (ATH) là 259 đô la, tăng gấp 143 lần. AVAX của Avalanche cũng đã tăng từ 2 đô la lên 135 đô la, tăng gấp 66 lần. Cả hai đều cho thấy kỳ vọng cao của thị trường.

Hệ sinh thái blockchain

Phát triển một hệ sinh thái DeFi chưa bao giờ là dễ dàng. Để đánh giá giá trị của một blockchain, tính toàn vẹn của hệ sinh thái của nó là rất quan trọng, cả về số lượng và lĩnh vực.

Số lượng dự án

Mặc dù có rất nhiều dự án được triển khai nhưng số lượng dự án được đưa lên mạng thực sự không nhiều. Theo Footprint Analytics, chỉ 5 trong số top 10 blockchain có hơn 50 dự án hoạt động on-chain.

Các blockchain có ít hơn 10 dự án cần được kiểm tra thêm. Ví dụ: Elrond, blockchain phổ biến gần đây với sự tăng vọt về TVL trong tháng này, chỉ có 1 dự án DeFi, sự ổn định của dự án đó là không chắc chắn.

Tổng số dự án DeFi trên top 10 blockchain

Các lĩnh vực dự án

Sự đa dạng của hệ sinh thái blockchain rất tốt cho sự cân bằng và ổn định của nó, trong đó sàn giao dịch phi tập trung (DEX) đóng một vai trò quan trọng. Các blockchain với các lĩnh vực dự án hạn chế on-chain thiếu cơ sở hạ tầng đầy đủ, dẫn đến một hệ sinh thái không chắc chắn.

Số lượng dự án DeFi theo lĩnh vực trên top 10 blockchain 

Hoạt động của các dự án DeFi, mức độ hoạt động của nhà phát triển và tốc độ khởi chạy dự án cho biết liệu blockchain đó có thể thu hút các nhà phát triển triển khai dự án trên đó hay không.

Các công cụ chuỗi chéo 

Hãy xem số lượng cầu nối chuỗi chéo (cross-chain) hiện tại giữa Ethereum và các blockchain.

Số lượng chuỗi chéo giữa Ethereum và chính nó

Việc xây dựng một hệ sinh thái blockchain, cầu nối chuỗi chéo là vô cùng quan trọng vì nó cho phép tiền chảy qua các chuỗi và người dùng có thể dễ dàng chuyển tài sản, rất tốt cho việc tăng số lượng giao dịch on-chain.

Đối với các dự án blockchain không có hoặc có ít cầu nối chuỗi chéo, chúng ta cần xem xét cách thức của nó để tương tác với các blockchain chính khác.

Kế hoạch dài hạn để xây dựng hệ sinh thái và các biện pháp khuyến khích

Điều quan trọng của blockchain là xây dựng một hệ sinh thái, cần một môi trường phát triển thân thiện, hiệu suất và trải nghiệm người dùng tốt hơn.

Khả năng tương thích tốt cung cấp một cách thuận tiện để triển khai các dự án trực tiếp đến các blockchain mới khác. Ngoài ra, một blockchain hỗ trợ các loại dự án mới nổi, chẳng hạn như NFT, GameFi hầu hết được hoan nghênh. Ví dụ: các dự án NFT trên Solana đang hoạt động khá tích cực và giá trị giao dịch đã vượt quá 700 triệu đô la cho đến nay.

Năm nay, nhiều blockchain đã thành lập quỹ phát triển của riêng họ để phát triển hệ sinh thái trong tương lai:

• Polygon ra mắt quỹ DeFi trị giá 100 triệu đô la vào tháng 4.
• Terra đã công bố ra mắt quỹ hệ sinh thái trị giá 150 triệu đô la vào tháng 7.
• Avalanche Foundation đã công bố chương trình khuyến khích khai thác thanh khoản trị giá 180 triệu đô la vào tháng 8.
• Fantom đã trao tổng cộng 370 triệu FTM cho các dự án có TVL trên 5 triệu đô la vào tháng 8.
• Celo đã công bố chương trình “DeFi cho mọi người” trị giá trên 100 triệu đô la với Aave và Curve và những dự án khác vào tháng 8.
• Harmony thông báo rằng họ sẽ cung cấp hơn 300 triệu đô la trong bốn năm tới để hỗ trợ xây dựng sinh thái vào tháng 9.
• Proximity Labs, một tổ chức nghiên cứu và phát triển đầu tư vào hệ sinh thái NEAR, đã thông báo sẽ phân bổ 40 triệu token NEAR trong vòng 4 năm tới để hỗ trợ hệ sinh thái DeFi, trị giá hơn 300 triệu đô la vào tháng 10.

Các chương trình ưu đãi blockchain này được đưa ra để thúc đẩy hệ sinh thái. Ngoài việc tăng TVL và giá token, các chương trình ưu đãi cũng sẽ thu hút nhiều nhà phát triển hơn để triển khai các dự án on-chain.

Kết luận

Nhìn chung, một blockchain có giá trị phải có một số lợi thế như:

• Thân thiện với môi trường: So với việc nghẽn mạng và phí gas cao trên Ethereum, các blockchain mới về cơ bản có tốc độ nhanh hơn cũng như chi phí thấp hơn.
• Triển khai các cầu nối chuỗi chéo: Nhu cầu sử dụng cầu nối chuỗi chéo ngày càng cao khiến nó trở nên thiết yếu.
• Khả năng tương thích mạnh mẽ: cho phép các dự án nhanh chóng triển khai và chuyển sang các blockchain mới.
• Khám phá các lĩnh vực mới: hệ sinh thái thu hút các nhà phát triển triển khai các dự án xu hướng như NFT, GameFi, v.v.
• Các chương trình ưu đãi: tương tự như Avalanche, Polygon đã đưa ra chương trình quỹ Defi để khuyến khích các nhà phát triển.

Năm khía cạnh trên phản ánh sức mạnh ngày càng tăng của blockchain.

Hiện tại, do tính thanh khoản và khối lượng giao dịch cao, Ethereum vẫn là lựa chọn hàng đầu của hầu hết các dự án DeFi.

Tuy nhiên, Ethereum sẽ không phải là lựa chọn duy nhất. Nó cần phải cạnh tranh với các blockchain khác về hiệu suất, hệ sinh thái phát triển và đổi mới. Ngành công nghiệp blockchain sẽ là một môi trường đa chuỗi (multi-chain).

 

Mặc dù DeFi hứa hẹn về một thế giới nơi mọi người có thể chuyển tiền mà không gặp rắc rối và phí giao dịch cao như thông qua các ngân hàng, nhưng bất kỳ ai đã cố gắng chuyển đổi ETH sang BNB gần đây đều biết điều đó không đơn giản như vậy.

Phí gas khiến các giao dịch chuỗi chéo (cross-chain) trở nên đắt đỏ, cản trở dòng chảy tự do của tiền điện tử. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi các cầu nối chuỗi chéo đã tăng trưởng với tốc độ chưa từng có – mức tăng của tổng giá trị bị khóa (TVL) lên đến 89% trong tháng 10 – khi khối lượng giao dịch DeFi bùng nổ trong thị trường tăng giá.

Tuy nhiên, bạn có biết rằng những cầu nối chuỗi chéo giải quyết các vấn đề khác bên cạnh phí giao dịch tiền điện tử (thiết yếu) không?

Khi các dự án đa chuỗi (multi-chain) và khả năng tương tác trở thành thành phần quan trọng của ngành, các nhà đầu tư DeFi cần hiểu cách hoạt động của những cầu nối chuỗi chéo này.

TVL trong DeFi kể từ tháng 1 năm 2021 | Nguồn: Footprint Analytics

Xếp hạng TVL của DeFi theo BlockChain kể từ tháng 1 năm 2021 | Nguồn: Footprint Analytics

Bài viết này sẽ xem xét bản chất của cầu nối chuỗi chéo, cụ thể:

1. Cầu nối chuỗi chéo hoạt động như thế nào?
2. Hiệu suất thị trường của những cầu nối chuỗi chéo.
3. Các vấn đề được giải quyết bởi những cầu nối chuỗi chéo.
4. Lựa chọn một cầu nối chuỗi chéo.

Cầu nối chuỗi chéo là gì?

Cầu nối chuỗi chéo hoặc cầu nối blockchain cho phép chuyển tài sản, chỉ thị hợp đồng thông minh hoặc dữ liệu giữa các blockchain. Hai chuỗi có thể có các giao thức, quy tắc và mô hình quản trị khác nhau, nhưng một cầu nối chuỗi chéo sẽ kết nối các blockchain khác nhau bằng cách tương tác an toàn.

Một cầu nối chuỗi chéo cho phép người dùng:

• Triển khai các giao dịch tài sản kỹ thuật số nhanh chóng và dễ dàng.
• Tận hưởng độ khó vận hành thấp.
• Tận dụng phí chuyển nhượng thấp hơn trên các blockchain không thể mở rộng.
• Triển khai dApp trên nhiều nền tảng.

Dưới đây là một ví dụ về cách tài sản chuỗi chéo được chuyển với một cầu nối:

Khi người dùng cần chuyển đổi một tài sản như token ERC20 A trên Ethereum thành một tài sản khác như token BEP20 A trên chuỗi BSC thông qua AnySwap, ERC20 A sẽ bị khóa trên chuỗi nguồn và sau đó thông báo cho cầu nối để tạo BEP20 A trên chuỗi BSC trước khi gửi cho người dùng.

Trong ví dụ này, toàn bộ hoạt động của cầu nối chuỗi chéo mất khoảng 5 đến 20 phút, với phí gas ước tính trong khoảng từ 10 đô la đến 20 đô la, tùy thuộc vào trạng thái trước khi tắc nghẽn (pre-congestion) trong mạng Ether vào thời điểm đó.

Nguồn: Anyswap.exchange

Hiệu suất thị trường

Thị trường hiện đang bị chi phối chủ yếu bởi những cầu nối chuỗi chéo mở rộng quy mô Layer-2, phần lớn được xây dựng trên Ethereum để có khả năng kết nối và tương tác tốt hơn.

Theo Footprint, TVL của những cầu nối chuỗi chéo là 16,2 tỷ đô la tính đến ngày 26 tháng 10, tăng hơn 72,25% trong 30 ngày qua. Bốn cầu nối chuỗi chéo lớn nhất là Avalanche Bridge, Polygon Bridge, Arbitrum Bridge và Fantom Anyswap Bridge, chiếm 95,61% toàn bộ cầu nối chuỗi chéo, với mức tăng hàng tháng cao nhất là 401,23% vào tháng trước.

Dữ liệu từ công cụ Cross-ChainBridge của CoinTofu tiết lộ rằng, bốn cầu nối chuỗi chéo này cũng có xếp hạng trải nghiệm người dùng xuất sắc.

Phân phối TVL & thị phần cầu nối chuỗi chéo kể từ tháng 4 năm 2021 | Nguồn: Footprint

 Xếp hạng & thay đổi TVL cầu nối Ethereum | Nguồn: Footprint Analytics

Biểu đồ trên cho thấy Optimism có lượng tiền gửi tích cực nhất từ đầu tháng 9 đến nay, tiếp theo là Avalanche. Phí chuyển tiền hiện tại thấp tới 0,25 đô la (theo Phí L2) và phí chuyển tiền của chúng có thể thay đổi, nhưng với những thay đổi tương đối nhỏ.

Người gửi tiền duy nhất hàng ngày cho cầu nối Ethereum kể từ tháng 6 năm 2021 | Nguồn: Footprint Analytics

Tài sản chính được giao dịch trên các cầu nối chuỗi chéo là ETH (WETH), với tổng số ETH khóa trên 15 cầu nối chuỗi chéo trị giá 6,882 tỷ đô la tính đến ngày 26 tháng 10. Con số này chiếm khoảng 42,6% tổng giá trị bị khóa và tài sản được các nhà đầu tư sử dụng nhiều nhất, tiếp theo là WBTC và stablecoin USDC.

Phân phối tài sản – Bản đồ dạng cây | Nguồn: Footprint Analytics

Cầu nối chuỗi chéo giải quyết những vấn đề gì?

Cầu nối chuỗi chéo tạo ra sự tăng trưởng trên các chuỗi (được phản ánh bởi giá Fantom và Avalanche – đạt mức tăng lần lượt là 12% và 18% trong tuần đầu tiên của tháng 11) mang lại khả năng tương tác tài sản khác nhau, mức độ bảo mật cao và các màn trình diễn tốt hơn.

Không có cầu nối, các nhà đầu tư phải thông qua các sàn giao dịch khác nhau và thay vào đó phải chịu mức phí lớn hơn.

Những cầu nối chuỗi chéo cũng giải quyết những vấn đề sau:

• Giảm chi phí gas với tốc độ giao dịch tăng.
• Tài sản người dùng có thể được tương tác tự do để có trải nghiệm người dùng tốt hơn.
• Cải thiện năng suất và tính hữu dụng của các tài sản tiền điện tử hiện có.
• Bảo mật cao hơn, quyền riêng tư tốt hơn.

Cầu nối chuỗi chéo phù hợp trong các tình huống sau:

• Chuyển token giữa mạng Ether và mạng Layer-2, với các tài sản có thể tương tác giữa các chuỗi, chẳng hạn như gửi tiền nhanh hơn và dễ dàng hơn, rút tài sản và thời gian thoát để giảm độ phức tạp trong hoạt động.
• Phí cao và sử dụng trong thời gian Ether tắc nghẽn.
• Tài sản có biến động cao được hỗ trợ bởi các chuỗi đơn và nhiều tài sản hơn được hỗ trợ bởi những cầu nối chuỗi chéo.
• Các nhà đầu tư có thể sử dụng cầu nối chuỗi chéo khi đầu tư vào chuỗi mới để đi đến mỏ khai thác đầu tiên nhanh hơn, nhưng cần đánh giá toàn bộ cơ chế của chuỗi mới và tính bảo mật của nó.
• Giao dịch chênh lệch giá trên DEX dựa trên Optimism, Arbitrum và Polygon, v.v.

Cách chọn cầu nối chuỗi chéo phù hợp

Hãy xem xét các tiêu chí sau khi lựa chọn một cầu nối chuỗi chéo:

• TVL ổn định trên 1 tỷ đô la với cơ chế chuỗi chéo hợp lý và môi trường thực thi đáng tin cậy được phản ánh bằng những thay đổi dần dần thay vì biến động đột ngột. Phương pháp xác minh thông tin chuỗi chéo và phương pháp quản lý quỹ chuỗi chéo cũng phải được tính đến.
• Chi phí chuyển đổi hợp lý (từ 1 đô la đến 5 đô la) trong toàn bộ chuỗi và tốc độ tương tác với thời gian đến ước tính từ 10 đến 30 phút.
• Mức độ bảo mật đảm bảo chống lại hacker lợi dụng các lỗ hổng.

Kết luận

Với sự phát triển của ngành công nghiệp DeFi, những cầu nối chuỗi chéo đã trở nên phổ biến hơn so với các sàn giao dịch truyền thống. Chúng cho phép khả năng tương tác và tích hợp qua lại trong các ứng dụng blockchain để hỗ trợ chủ sở hữu dự án, các blockchain khác nhau và các nhà đầu tư, đồng thời giải quyết vấn đề về dòng vốn và giảm chi phí giao dịch cho người dùng.

 

Trong công nghệ blockchain, thuật ngữ “mở rộng quy mô” đề cập đến việc gia tăng tốc độ thông lượng, được đo bằng số lượng giao dịch thực hiện mỗi giây (TPS). Giờ đây, khi tiền điện tử ngày càng được sử dụng phổ biến trong cuộc sống hàng ngày, việc tạo các layer trở nên cần thiết để bảo mật mạng, lưu trữ hồ sơ tốt hơn…

Layer 1 trong hệ sinh thái phi tập trung là blockchain. Mặt khác, layer 2 là sự tích hợp của bên thứ ba với layer 1 để tăng số lượng node và sau đó là thông lượng hệ thống. Hiện tại, nhiều giải pháp blockchain layer 2 đang được triển khai. Các giải pháp này sử dụng hợp đồng thông minh để tự động hóa giao dịch.

Layer 1 và Layer 2

Công nghệ blockchain mang lại nhiều lợi ích như tăng mức độ bảo mật, cho phép giao dịch đơn giản hơn và giúp lưu trữ hồ sơ. Tuy nhiên, khi mức độ sử dụng trở nên phổ biến hơn, một số vấn đề dần phát sinh. Một trong những vấn đề như vậy là khả năng mở rộng.

Với blockchain, mọi giao dịch trong hệ thống phi tập trung phải trải qua một số bước. Quá trình này cần lượng thời gian và sức mạnh xử lý đáng kể. Để cải thiện khả năng xử lý của blockchain, các nhà phát triển giới thiệu giải pháp mở rộng quy mô layer 2 vào cấu trúc.

Tại sao khả năng mở rộng của blockchain lại quan trọng?

Các chuyên gia có nhiều cách định nghĩa “khả năng mở rộng” tùy theo quan điểm của mỗi người. Tuy nhiên, về bản chất, khả năng mở rộng blockchain là khả năng hệ thống cung cấp trải nghiệm phong phú cho mọi người dùng, bất kể tổng số người dùng tại bất kỳ thời điểm nào.

Thuật ngữ “thông lượng” đề cập đến số lượng giao dịch hệ thống xử lý mỗi giây (TPS). Trong khi các công ty/kênh thanh toán như Visa xử lý gần 20.000 TPS với mạng thanh toán điện tử VisaNet, chuỗi chính của Bitcoin chỉ có thể thực hiện từ 3 đến 7 TPS.

Chênh lệch quá nhiều giữa các mức nói trên có thể khiến nhiều người ngạc nhiên, nhưng tất cả đều có lý do của nó. Bitcoin sử dụng hệ thống phi tập trung, trong khi VisaNet chạy trên hệ thống tập trung. Bitcoin sử dụng nhiều sức mạnh và thời gian xử lý hơn để bảo vệ quyền riêng tư của người dùng. Mỗi giao dịch dữ liệu phải trải qua nhiều bước, bao gồm chấp nhận, khai thác, phân phối và xác thực bởi mạng lưới node.

Với việc tiền điện tử dự kiến ​​sẽ trở thành một lực lượng phải có trong thế giới kinh doanh, các nhà phát triển blockchain đang cố gắng tăng phạm vi xử lý. Bằng cách tạo nhiều layer blockchain và tối ưu hóa mở rộng quy mô layer 2, họ muốn tăng tốc thời gian xử lý và tăng số lượng TPS.

Bitcoin chật vật vì thiếu khả năng mở rộng

Ban đầu, Bitcoin là một blockchain đơn giản để người dùng gửi và nhận tiền kỹ thuật số. Tuy nhiên, nó gặp nhiều khó khăn về khả năng mở rộng ngay từ khi thành lập, khiến mọi người trăn trở: Điều gì sẽ xảy ra nếu ngày càng nhiều người bắt đầu sử dụng Bitcoin?

Câu hỏi này chỉ ra một vấn đề cấp bách của mạng. Mọi hệ thống đều có lượng băng thông cụ thể và chỉ có thể xử lý tối đa số lượng giao dịch nhất định mỗi giây. Ngoài ra, mọi giao dịch trong một hệ thống phi tập trung đều phải được kiểm tra và do đó cần có không gian lưu trữ lớn.

Đến năm 2021, khi Bitcoin trở nên phổ biến, câu hỏi đó được trả lời bằng thực tế là các giao dịch tràn ngập vào giao thức, dẫn đến tốc độ xử lý giảm xuống.

Tại sao blockchain hiện tại cần đến công nghệ layer 2?

Câu trả lời rất đơn giản: nhu cầu tăng và chi phí giao dịch cao hơn.

Ví dụ, vì Ethereum có cơ chế đồng thuận nên nó cho phép đa dạng ứng dụng phi tập trung. Trong công nghệ blockchain, cơ chế đồng thuận là một hệ thống có khả năng chịu lỗi, dẫn đến các thỏa thuận về một trạng thái mạng duy nhất giữa nhiều node phân tán. Các giao thức này đảm bảo tất cả node đồng ý về giao dịch và được đồng bộ hóa. Điều này làm cho chuỗi Ethereum vô cùng khó bị ghi đè hoặc bị tấn công.

Nhờ sự ổn định và bảo mật của Ethereum, cơn sốt ICO nổi lên như một hiện tượng, dẫn đến tình trạng các dự án coin mới “mọc lên như nấm” trên blockchain này. Do đó, lượng lớn người dùng và số lượng giao dịch được thực hiện trên Ethereum tăng lên. Khi hệ thống bị tắc nghẽn, phí giao dịch – hoặc phí “gas” trả cho các bên xử lý giao dịch trên mạng Ethereum – tăng lên.

Khi mạng blockchain bị tắc nghẽn, các giao dịch chờ xử lý dừng lại tại pool bộ nhớ và mất nhiều thời gian hơn. Để giải quyết vấn đề, thợ mỏ bắt đầu ưu tiên giao dịch có giá gas cao hơn để xác nhận. Điều này càng làm tăng chi phí tối thiểu cần thiết để thực hiện một giao dịch.

Chu kỳ tăng giá đẩy phí gas tăng chóng mặt càng làm tình hình trở nên tồi tệ hơn đối với mọi người. Mở rộng quy mô layer 2 được đặt ra nhằm giải quyết vấn đề nói trên và giảm chi phí giao dịch.

Vấn đề với layer 1

Mạng layer 1 là một blockchain trong hệ thống phi tập trung, điển hình như Bitcoin và Ethereum.

Với giải pháp mở rộng quy mô layer 1, giao thức blockchain cơ bản được thay đổi để khả năng mở rộng trở nên khả thi. Theo đó, quy tắc của giao thức được điều chỉnh để tăng dung lượng và tốc độ giao dịch. Kết quả là blockchain xử lý được nhiều dữ liệu và thu hút nhiều người dùng hơn.

Mở rộng quy mô thông qua blockchain layer 1 có thể được hiểu là:

– Tăng cường tốc độ xác nhận khối.

– Tăng dung lượng chứa dữ liệu của một khối.

Kết hợp với nhau, các giải pháp mở rộng này làm tăng thông lượng của mạng. Tuy nhiên, layer 1 dường như đang không đạt được mục tiêu mong muốn với số lượng người dùng blockchain ngày càng tăng. Dưới đây là một số bất cập của hệ thống:

Giao thức đồng thuận không hiệu quả

Blockchain layer 1 vẫn sử dụng cơ chế đồng thuận PoW cũ và bất tiện.

Mặc dù cơ chế này bảo mật hơn các cơ chế khác, nhưng tốc độ của nó lại kìm hãm hệ thống. Cơ chế yêu cầu thợ mỏ phải sử dụng sức mạnh tính toán để giải thuật toán mật mã. Do đó, nhìn chung, nó cần nhiều sức mạnh và thời gian tính toán hơn.

Giải pháp: Có thể sử dụng đồng thuận PoS để thay thế. Đây cũng chính là đồng thuận Ethereum 2.0 sẽ sử dụng. Cơ chế đồng thuận này xác nhận các khối dữ liệu giao dịch mới theo lượng staking của những người tham gia trong mạng, làm cho quá trình hiệu quả hơn.

Khối lượng công việc quá tải

Khi số lượng người dùng tăng lên, khối lượng công việc trên blockchain layer 1 cũng vậy. Do đó, tốc độ xử lý và dung lượng giảm dần.

Giải pháp: Giải pháp mở rộng cho vấn đề này là sharding. Nói một cách đơn giản, sharding chia nhỏ công việc xác thực và chứng thực giao dịch thành các bit nhỏ, có thể quản lý được. Do đó, khối lượng công việc được trải rộng trên mạng để tận dụng sức mạnh tính toán thông qua nhiều node hơn.

Vì mạng xử lý các shard song song nên quá trình xử lý tuần tự nhiều giao dịch có thể xảy ra cùng một lúc.

Giải pháp mở rộng quy mô layer 2

Blockchain layer 2 hoạt động trên layer gốc để cải thiện hiệu quả. Bằng cách giảm tải giao dịch, layer 2 nhận lấy một phần gánh nặng của blockchain layer 1 và đưa giao dịch vào kiến trúc hệ thống khác.

Sau đó, blockchain layer 2 xử lý giao dịch và báo cáo cho layer 1 để hoàn thiện kết quả. Vì hầu hết tải xử lý dữ liệu được trao cho kiến trúc phụ trợ liền kề này, nên tình trạng tắc nghẽn mạng được giảm thiểu: không chỉ blockchain layer 1 trở nên ít tắc nghẽn hơn mà còn có khả năng mở rộng hơn.

Một ví dụ về blockchain layer 1 là Bitcoin, giải pháp mở rộng quy mô layer 2 là Lightning Network. Lightning Network xử lý giao dịch trên Bitcoin và báo cáo cho nó. Kết quả là Lighting Network tăng tốc độ xử lý trên blockchain Bitcoin. Ngoài ra, Lightning Network còn mang các hợp đồng thông minh đến blockchain layer 1 Bitcoin.

Dưới đây là một số giải pháp mở rộng quy mô layer 2 khác:

Blockchain lồng vào nhau (Plasma)

Blockchain lồng vào nhau là một blockchain layer 2 hoạt động trên blockchain layer 1. Về cơ bản, blockchain layer 1 thiết lập các tham số trong khi layer 2 lồng vào thực thi quy trình.

Có thể có một số cấp độ blockchain trên chuỗi chính, giống như cấu trúc doanh nghiệp điển hình. Thay vì để một người (ví dụ: người quản lý) thực hiện tất cả công việc, người quản lý chỉ định nhiệm vụ cho cấp dưới, người này sẽ báo cáo lại cho người quản lý khi họ hoàn thành nhiệm vụ tương ứng. Bằng cách đó, gánh nặng cho người quản lý được giảm bớt trong khi khả năng mở rộng được cải thiện.

OMG Plasma Project là một ví dụ, hoạt động như một blockchain layer 2 cho giao thức layer 1 Ethereum để đảm bảo các giao dịch rẻ hơn và nhanh hơn.

Các kênh trạng thái

Các kênh trạng thái cho phép giao tiếp hai chiều giữa những người tham gia blockchain. Khi làm như vậy, họ có thể giảm thời gian chờ đợi vì không có bên thứ ba (ví dụ: thợ mỏ) tham gia vào quá trình này.

Các kênh trạng thái hoạt động như sau:

– Theo hợp đồng thông minh, những người tham gia đồng ý trước để khóa một phần của layer cơ sở.

– Sau đó, họ có thể tương tác trực tiếp với nhau, loại bỏ sự cần thiết phải có thợ mỏ.

– Sau khi tiến hành toàn bộ giao dịch, họ gửi trạng thái kênh cuối cùng trở lại.

Cả Raiden Network trên Ethereum và Lightning Network trên Bitcoin đều là ví dụ điển hình về các kênh trạng thái. Lightning Network cho phép người tham gia thực hiện một số giao dịch vi mô trong khoảng thời gian cụ thể. Trong khi đó, Raiden cho phép người tham gia chạy các hợp đồng thông minh thông qua kênh cá nhân.

Các kênh trạng thái như Lightning Network cũng hoàn toàn an toàn, vì chỉ những người tham gia mới biết về giao dịch. Mặt khác, blockchain layer 1 Ethereum ghi lại tất cả giao dịch trong một sổ cái có thể kiểm toán công khai.

Sidechain

Tương tự các kênh trạng thái như Lightning Network và hợp đồng thông minh, sidechain cũng là giải pháp mở rộng quy mô cho công nghệ blockchain layer 2. Một sidechain là một chuỗi có thể giao dịch, tạo điều kiện cho số lượng lớn các giao dịch. Nó có cơ chế đồng thuận độc lập với layer gốc. Cơ chế được tối ưu hóa để nâng cao khả năng mở rộng và tốc độ xử lý. Trong tình huống này, chuỗi chính phải xác nhận hồ sơ giao dịch, duy trì bảo mật và xử lý tranh chấp.

Sidechain khác với các kênh trạng thái ở chỗ chúng công khai ghi lại tất cả giao dịch trong sổ cái. Ngoài ra, nếu một sidechain gặp phải vi phạm bảo mật, nó không ảnh hưởng đến các sidechain khác hoặc chuỗi chính của layer cơ sở.

Rollups

Rollups là các giải pháp mở rộng quy mô blockchain layer 2 thực hiện giao dịch bên ngoài blockchain layer 1 và gửi lại dữ liệu từ các giao dịch vào đó. Vì dữ liệu nằm trên layer cơ sở nên giúp layer 1 duy trì bảo mật cho rollups.

Rollups có 2 mô hình bảo mật khác nhau:

– Optimistic Rollups: Các rollups này giả định giao dịch hợp lệ theo mặc định. Do đó, chúng chỉ tiến hành tính toán để phát hiện gian lận nếu có yêu cầu.

– Zero-Knowledge Rollups: Các rollups này chạy tính toán off-chain, sau đó gửi bằng chứng hợp lệ cho layer cơ sở hoặc chuỗi chính.

Rollups giúp tăng thông lượng giao dịch, mở rộng tham gia và giảm phí gas cho người dùng.

Hạn chế của layer 1 và layer 2

Phân lớp blockchain mang lại một số lợi ích. Ví dụ, lợi thế chính của các giải pháp layer 1 là nhà phát triển không phải thêm bất kỳ thứ gì vào kiến trúc hiện có, vì layer cơ sở đã được thay đổi.

Trong khi đó, các giải pháp mở rộng quy mô layer 2 không can thiệp vào giao thức layer cơ sở. Ngoài ra, giải pháp này cho phép nhiều giao dịch vi mô mà không yêu cầu người dùng trả phí giao dịch cao ngất ngưởng hoặc lãng phí thời gian chờ thợ mỏ xác minh.

Tuy nhiên, cả hai layer blockchain này đều có những hạn chế cần được xem xét.

Bổ sung vào các giao thức hiện có

Vấn đề chính với các layer blockchain là thêm chúng vào giao thức hiện có. Cả Bitcoin và Etherium đều có giá trị vốn hóa thị trường hàng tỷ đô la và người dùng giao dịch hàng triệu đô la mỗi ngày. Do đó, không có ý nghĩa gì nếu làm phức tạp quá trình thông qua coding và thử nghiệm không cần thiết, vì điều này rất tốn kém.

Bộ ba vấn đề quan trọng về khả năng mở rộng

Vitalik Buterin, người sáng lập Ethereum, đã đưa ra thuật ngữ “bộ ba vấn đề về khả năng mở rộng” để đề cập đến việc kết hợp ba thuộc tính vốn có của một blockchain: Bảo mật, khả năng mở rộng, phân cấp.

Thuật ngữ này chỉ ra rằng bất kỳ công nghệ blockchain nào cũng chỉ có thể có tối đa hai thuộc tính, không bao giờ có cả ba cùng một lúc. Do đó, công nghệ blockchain hiện tại sẽ luôn phải thỏa hiệp một trong những thuộc tính cơ bản. Ví dụ, trong khi blockchain Bitcoin tối ưu hóa sự phân cấp và bảo mật, nó đã phải thỏa hiệp về khả năng mở rộng mặc dù không có lỗi gì.

Tương lai sau này của layer 1 và layer 2 là gì?

Khả năng mở rộng là một trong những lý do không thể áp dụng hàng loạt tiền điện tử trong ngành công nghiệp blockchain vào lúc này. Khi nhu cầu về tiền điện tử tăng lên, áp lực mở rộng quy mô các giao thức blockchain cũng sẽ tăng lên. Vì cả hai layer blockchain đều có những hạn chế nhất định, nên giải pháp trong tương lai sẽ là xây dựng một giao thức có thể giải quyết các vấn đề nan giải về khả năng mở rộng.

Kết luận

Để giải quyết “nút thắt cổ chai” này, có hai lựa chọn có sẵn: 1) giảm thiểu vấn đề về mở rộng quy mô hoặc 2) tìm kiếm các giải pháp thay thế khả thi. Các nhà phát triển blockchain đang lựa chọn phương án thứ nhất, chuyển sang giải pháp mở rộng quy mô layer 2 trong quá trình thực hiện Ethereum 2.0.

Tại thời điểm viết bài, các hệ thống blockchain vẫn đang được phát triển. Câu hỏi cấp bách cho tương lai là liệu các layer blockchain và mở rộng quy mô layer 2 sẽ là tạm thời hay lâu dài? Tính đến thời điểm này, không ai thực sự biết câu trả lời là gì.

 

Immutable X là giải pháp mở rộng quy mô layer 2 đầu tiên cho NFT trên Ethereum, blockchain được sử dụng nhiều nhất trên thế giới trong lĩnh vực NFT. Nó được đánh giá là một nền tảng độc đáo và có giá trị.

Ngoài việc cho phép các đối tác khách hàng phát triển thị trường, ứng dụng, game,.. với xác nhận giao dịch tức thì, nó còn cung cấp nhiều tính năng tuyệt vời cho người dùng.

Immutable X cũng có thể mở rộng với khả năng xử lý lên đến 9.000 giao dịch mỗi giây mà không tính phí gas, nhưng cũng không ảnh hưởng đến quyền custody (lưu ký) của người dùng.

Immutable X giải quyết các vấn đề khó khăn của Ethereum

Token không thể thay thế (NFT) là một loại tài sản kỹ thuật số mới. NFT bao gồm nhiều hình thức tài sản, từ thẻ giao dịch kỹ thuật số, đến tác phẩm nghệ thuật và bất động sản ảo hoặc các vật phẩm game.

Game NFT cũng bùng nổ gần đây. Các nhà phát triển game đang khám phá NFT như một cách mới để cung cấp khả năng mới lạ cho game thủ. Các thị trường đang mọc lên như nấm để người chơi và người sưu tập có thể mua và trao đổi các vật phẩm trong game.

Theo báo cáo từ công ty theo dõi công nghệ L’Atelier BNP Paribas và nonfungible.com, các khoản đầu tư vào NFT tăng 300% trong năm 2020 và trở nên phổ biến với một số nhân khẩu học chưa tiếp cận tài sản kỹ thuật số.

Người tạo NFT và những người mua đi bán lại kiếm được hàng triệu đô la lợi nhuận. Nghệ sĩ Beeple đã thiết lập kỷ lục nghệ thuật kỹ thuật số “khủng” sau khi bán một tác phẩm với giá 69,3 triệu đô la và trở thành một trong những nghệ sĩ giàu có nhất.

Mặc dù blockchain Ethereum vẫn là nơi phổ biến nhất để phát hành và giao dịch NFT nhưng vẫn đặt ra rất nhiều vấn đề. Một số đợt phát hành NFT đã làm tắc nghẽn hệ thống và phí gas bùng nổ khi mạng “nóng lên”.

Những vấn đề này có thể không ảnh hưởng đến người đang mua NFT trị giá 1 triệu đô la, nhưng Ethereum không chỉ là một nền tảng cho nghệ thuật xa xỉ.

Immutable X là gì?

Mặc dù tốc độ giao dịch chậm hơn và giá gas tăng là trở ngại đối với Ethereum, nhưng Immutable X có thể giải quyết những vấn đề này mà không buộc người dùng rời khỏi nền tảng hợp đồng thông minh lớn nhất thế giới.

Ngoài ra, Immutable X cũng thu hút các công ty làm việc trong lĩnh vực game, DeFi, sưu tầm và thị trường với tư cách là đối tác công nghệ và nhà cung cấp blockchain đáng tin cậy.

Với Immutable X, chi phí và công suất không còn phụ thuộc vào trạng thái của hệ sinh thái Ethereum. Do đó, công suất được mở rộng và cơ cấu phí dựa trên doanh thu mà khách hàng kiếm được – không phải phí gas trên mạng.

Đặc biệt, các nhà phát triển tập trung vào việc tạo ra thứ gì đó hoạt động với Ethereum thay vì cạnh tranh với nó. Quả thật không có gì sai khi khẳng định Immutable X là giải pháp layer 2.

Do đó, nó vẫn có bảo mật được phát triển tốt, kết nối hệ sinh thái và thu hút cộng đồng tổng thể trên mạng Ethereum.

Ngoài ra, nền tảng Immutable X cũng trung hòa carbon.

Theo Vitalik Buterin, đồng sáng lập Ethereum:

“Hệ sinh thái Ethereum có khả năng trở thành nền tảng cho các rollups, đóng vai trò như chiến lược mở rộng quy mô cho tương lai gần và trung hạn”.

Immutable X đang lấy thiết kế này làm lý tưởng và tạo ra giải pháp layer 2 thế hệ tiếp theo cho NFT.

Team

James Ferguson (Đồng sáng lập): James trước đây đã lãnh đạo nhóm phát triển phần mềm tại một công ty thương mại điện tử trị giá tỷ đô la. Anh có bằng Cử nhân Luật và Cử nhân Thương mại (Tài chính) của Đại học University of Sydney. Anh ấy đã tự học cách viết code theo lộ trình học online tại MIT (Massachusetts Institute of Technology) và chuyển đến Silicon Valley vào năm 2014. Cùng với anh trai Robbie của mình, trước đây họ đã xây dựng nhiều doanh nghiệp, bao gồm cả một nền tảng thương mại điện tử sử dụng học máy để tối ưu hóa tỷ lệ chuyển đổi, cũng như quỹ cho vay và kinh doanh chênh lệch giá tiền điện tử. Sau khi đến với Ethereum vào năm 2015, họ đã không thể dứt ra và kể từ đó xây dựng game blockchain nhiều người chơi đầu tiên trên thế giới, game thẻ sưu tập blockchain đầu tiên và ZK-rollup đầu tiên cho NFT.

Robbie Ferguson (Đồng sáng lập): Robbie trước đây đã xây dựng nền tảng thu thuế lãi vốn tự động tại KPMG, được cấp phép trở thành sàn giao dịch tiền điện tử lớn nhất của Úc. Quá đam mê với Ethereum, anh bỏ học ngành Luật/Khoa học Máy tính tại Đại học Sydney vào năm 2015 để thành lập Immutable. Anh đã được trao học bổng Thiel Fellowship vào năm 2020. Robbie tin rằng các thế hệ tương lai sẽ dành phần lớn thời gian trong thực tế ảo và muốn đảm bảo thế giới kỹ thuật số mà họ đang sống có ý nghĩa kinh tế như thế giới chúng ta hiện tại.

Alex Connolly (CTO): Tài sản trong game là niềm đam mê gắn liền với cuộc đời Alex. Lúc 9 tuổi, anh ấy đã biết viết scripts để thu thập dữ liệu giá từ sàn giao dịch nổi tiếng Runescape. Năm 13 tuổi, anh là người đóng góp hàng đầu cho trang web định giá vật phẩm TF2 lớn nhất thế giới, đồng thời hoạt động với tư cách bán chuyên nghiệp. Năm 17 tuổi, anh tốt nghiệp trung học và là học sinh đồng thứ hạng cao nhất ở Úc sau khi đạt điểm tuyệt đối trong kỳ thi Tú tài Quốc tế (International Baccalaureate). Alex đã tham gia vào hệ sinh thái mã nguồn mở Ethereum vào năm 2017, xây dựng một ngôn ngữ lập trình bất khả tri blockchain cho các máy ảo hợp đồng thông minh. Anh gia nhập Immutable sau khi bỏ học ngành Luật/Khoa học Máy tính liên kết tại Đại học University of Sydney. Vào tháng 4/2019, Alex đã phổ biến hệ thống có khả năng mở rộng nhất để tạo NFT được thiết kế sau đó, sử dụng nó để tạo ra hàng triệu thẻ Gods Unchained mà không tác động đến mạng nào trên Ethereum, thường được gọi là “đúc theo đợt”. Anh hiện đang biến tất cả những tác vụ này trở nên bình thường thông qua Immutable X.

Immutable X: Các tính năng

Giá trị của Immutable X nằm ở chỗ là giải pháp trực tiếp cho các vấn đề chính về chi phí, công suất và khả năng mở rộng mà cộng đồng Ethereum phải đối mặt trong vài năm qua.

Công ty đã phát triển 3 yếu tố cốt lõi, trong đó có giao thức Immutable X, sử dụng công nghệ ZK rollup của StarkWare. Do vậy, nền tảng hoạt động với tốc độ giao dịch cực kỳ nhanh chóng, nhưng vẫn duy trì mức độ bảo mật tuyệt vời của Ethereum.

Token Immutable X (IMX) là token tiện ích ERC-20, cho phép người nắm giữ stake, quản trị và thanh toán phí giao dịch. Nó cũng có thể được giao dịch giống như bất kỳ token ERC-20 nào khác, có lẽ hấp dẫn đối với một số người dùng.

Ngoài ra, Immutable X Marketplace là sàn giao dịch NFT đầu tiên cung cấp dịch vụ đúc/giao dịch NFT không phí gas, tạo điều kiện cho các nghệ sĩ không có đủ khả năng trả phí quá cao.

Dưới đây là một số tính năng khác của Immutable X:

Token IMX

Phần thưởng sẽ được thêm vào theo thời gian và cơ hội nhận phần thưởng bao gồm giao dịch NFT, gửi NFT, giữ NFT hoặc xây dựng trên Immutable X.

IMX có nguồn cung 20 triệu đô la, do đối tác của Immutable X là Digital Worlds NFTS tạo, phát hành và phân phối.

• 51,5% cho các ưu đãi, như phần thưởng người dùng và tài trợ nhà phát triển.
• 25% để phát triển dự án.
• (lên đến) 17% cho người mua sớm.
• 6,5% phí cho Digital Worlds.

ZK-rollup

Cấu trúc ZK-rollup là một tính năng quan trọng của Immutable X, được xem như kỹ thuật hàng đầu để mở rộng quy mô blockchain công khai.

Nó cho phép thực hiện hàng nghìn giao dịch cùng một lúc bằng cách sử dụng cryptographic proof (bằng chứng mật mã). Ra mắt vào năm 2020, ZK-rollup có bảo mật cơ bản giống như blockchain.

Immutable X là ZK-rollup đầu tiên được sử dụng để mở rộng các giao dịch NFT.

Do API điều khiển

Tích hợp API không cần cho phép giúp các nhà phát triển không có kiến ​​thức về blockchain tích hợp sản phẩm của họ mà không cần kinh nghiệm chuyên sâu.

Nó tạo ra một giao diện người dùng và trải nghiệm quy trình tốt hơn cho nhà phát triển cũng như người tạo thị trường. Cách tiếp cận API được chấp nhận trên toàn cầu cho phép tập trung vào một ngôn ngữ và cấu trúc chung để phát triển.

API là tiêu chuẩn ngành để thúc đẩy phát triển hệ sinh thái và hợp tác với những người muốn tham gia phát triển nền tảng của riêng họ.

Tất cả các hành động của người dùng chỉ sử dụng API REST, tạo ra trải nghiệm tích hợp đơn giản bỏ qua các cấu hình blockchain, thư viện mới, ngôn ngữ mới hoặc hợp đồng thông minh.

Chris Clay, Giám đốc trò chơi tại Gods Unchained, nhận xét:

“Immutable X cho phép chúng tôi triển khai các hệ thống mới, toàn diện hơn trong game mà trước đây không thể”.

Khả năng tương tác và tùy chỉnh thị trường

Immutable X là hệ sinh thái lưu trữ một số nền tảng và sàn giao dịch khác nhau, được xây dựng trên Ethereum.

Người dùng không phải thay đổi nền tảng mà họ đang sử dụng để khám phá hoặc mua nội dung mới. Do đó, điều này giúp thu hút người dùng cho bất kỳ nền tảng nào xây dựng trên giao thức Immutable X.

Các nhà phát triển có thể tạo, sở hữu UX của họ và thậm chí xây dựng phiên bản cải tiến của sàn giao dịch bên thứ 3 để tạo ra trải nghiệm người dùng tốt hơn đồng thời tận hưởng chi phí thấp hơn và công suất cao hơn của Immutable X.

Với Immutable X, các ứng dụng có thể thêm chức năng thông qua bên thứ ba, sau đó sử dụng nó để tạo nền tảng của riêng họ trong khi hoàn toàn sở hữu toàn bộ trải nghiệm front-end bao gồm thị trường, bán hàng, airdrop, UX và thanh khoản của NFT.

Ứng dụng có thể chọn loại phí và tiền bản quyền để thu. Phần thưởng khác khá độc đáo là họ cũng sẽ nhận được tiền bản quyền vĩnh viễn trên thị trường thứ cấp cho những tài sản mà họ tạo ra.

Immutable phát triển thành một nền tảng có ảnh hưởng

Immutable, trước đây là Fuel Games, do anh em James Ferguson và Robbie Ferguson thành lập vào năm 2018, có trụ sở tại Úc. Sản phẩm chính của họ là Immutable X giải quyết một số lo ngại cấp bách mà team nhận thấy trong không gian NFT.

Mục tiêu của nó là nâng cao khả năng mở rộng trong hệ sinh thái Ethereum, công suất và giảm chi phí.

Công ty cũng đã tung ra Gods Unchained, một trong những game thẻ bài blockchain thành công nhất của Chris Clay, cựu giám đốc của Magic the Gathering Arena.

Công ty có trụ sở tại Úc nhắm mục tiêu đến các nhà phát triển hợp tác với Immutable để sử dụng giao thức xây dựng nền tảng của riêng họ trên Immutable X nhằm thúc đẩy Immutable X. Đồng thời, các nhà đầu tư tiền điện tử, nhà đầu tư truyền thống, thành viên cộng đồng ETH & NFT cũng được quan tâm để phát triển token.